TRANSMIGRASI ZAMAN BELANDA

nen in wier handen een krachtige bestuursmacht was gelegd. De
Sultan heeft dergelijke organen echter noodig. Vandaar dat hij
de benoeming van het margahoofd aan zich trekt. Maar hij laat
de marga haar autonomie. Wanneer de margahoofden aan de hen
opgelegde verplichtingen voldoen, laat hij hen verder vrij in de
regeering over hun marga. Daardoor handhaaft zich het oorspronkelijke
collegiale bestuur, zij het ook in gewijzigden vorm.
Ook in het dorp wordt de positie van het hoofd sterker.
De marga's waren in djenangschappen vereenigd. Een djenangschap
kon zoowel een onderdeel van een afdeeling onder een
raban zijn, als een apanage van een ambtenaar of gunsteling
van een Vorst. Een afdeeling kwam overeen met een stroomgebied
1 ).
Het Nederlandsch gezag laat de marga's in de Kepoengoetan
in stand. Wanneer het tusschen 1848 en 1868 de Sindangstreken
bezet, vindt het daar boven het stamgenooten dorp niet de territoriale
marga, maar de genealogische stamgemeenschap. Het
stuit op dezelfde moeilijkheden als de vreemde heerschers van
vorige eeuwen, nl. onvoldoende bestuurskracht van de organen
van deze gemeenschappen. Ons gezag kan deze organen echter
niet missen, daar het zich ten doel stelt orde en veiligheid te
brengen met medewerking van de organen van de Inheemsche
gemeenschappen. Het Nederlandsch gezag heeft de keuze tusschen
de organen van het dorp of van den stam. Het dorp was
de op den voorgrond tredende rechtsgemeenschap. Het Nederlandsch
gezag kende echter de marga uit de Kepoengoetan en
besluit deze rechtsgemeenschap ook in de nieuw bezette gebieden
in te voeren. Wanneer het stamgebied een aaneengesloten gebied
ware geweest van dorpen van denzelfden stam, dan zou het
Nederlandsch gezag bij de margavorming hebben kunnen volstaan
met territorialiseering van deze genealogische gemeenschappen
en met aanwijzing van den primus inter pares (stamhoofd)
tot margahoofd. Maar zoo eenvoudig was dit niet. In de
Pasemahlanden b.v. lagen de dorpen van den eenen stam (soembai)
verspreid tusschen dorpen van andere stammen. Territorialiseering
van deze stamgemeenschappen zou slechts mogelijk zijn
geweest, wanneer men een indeeling met vele enclaves had aangedurfd.
Terecht waagde men dit experiment niet. Er werden dus
marga's gevormd, bestaande uit dorpen van twee of meer stammen
2 ). Deze marga's zijn geen adatverbanden als de soembai's;
adatverband en marga zijn dus geen begrippen die elkaar steeds
1
) VAN ROYEN, De Palembangsohe marga, blz. 34.
2
) HOVEN, De Pasemah, blz. 29 e.v.
15