Kvinneblikk på atomenergi - IKFF

I november 2010 var det 441 kraftproduserandereaktorar i drift i 30 land. Det er planlagd 148 nye og58 er under konstruksjon. Det er også forslag om 331til. Dette er tal frå Nuclear World si webside. Andrekjelder opererer med litt lågare tal, spesielt for nyeplanar. I tillegg til dette har 56 land til saman 250forskingsreaktorar og det finst 140 reaktorar påmilitære undervassbåtar og skip. Russland har einflåte på seks store atomdrivne isbrytarar og eit stortfraktskip. Dei byggjer eit flytande atomkraftverk tilbruk i avsidesliggande område. PWR er den mestvanlege typen av kraftproduserande reaktorar. Avden finst det i dag 265. På andre plass kjem BWR med94 reaktorar og på tredjeplass PHWR/CANDU med44. Resten er fordelt på dei andre reaktortypane. (5,6)LettvassreaktorenAv denne finst det to typar, BWR og PWR. BWR(kokvassreaktor): Varmeutviklinga i reaktorkjernenblir regulert ved hjelp av kontrollstavane somblir førde inn mellom brenselselementa. Vatnet ireaktoren blir pumpa opp gjennom kjernen og blirvarma opp av fisjonane i U-235 i brenselselementatil omkring 280 grader. Vatnet kokar og dampen blirleia direkte til turbinen som driv ein generator. Dettevatnet inneheld tritium H-3 og litt fisjonsprodukt ogureinheit i vatnet som har blitt radioaktivt. Etter atdampen har passert turbinen blir han kondenserttil vatn og blir pumpa tilbake til reaktoren. Vatnet idenne lukka kretsen blir reinsa gjennom eit filter ogfiltermassen er ein del av det radioaktive avfallet.Kondensatoren består av ein stor tank sominneheld mange røyr som, blir gjennomstrøymdeav kaldt vatn. Dette kjølevatnet blir henta frånærliggande hav, innsjø eller elv. Det blir underFig 2. Trykkvassreaktor PWRnormal drift med konsesjon slept ut igjen somsvakt radioaktivt og fører til lokal oppvarming ogforureining.Alle atomkraftverk har daglege utslepp avradioaktive stoff til luft og vatn. Dette er isotoparav hydrogen, karbon, strontium, jod, cesium,plutonium, krypton, argon og xenon. Desse stoffabreier seg i lufta og fell ned i vatn og jord. Nokon avdei blir opptekne i organismar og konsentrerer seggjennom næringskjeda. Eksempel på vanleg utsleppfrå eitt atomkraftverk i eitt år som er godkjent avstyresmaktene er: Ein billion Bq edelgassar ogkarbon, 50 billionar Bq tritium, 30 milliardar Bq støvog 10 milliardar Bq jod.Kontrollstavane inneheld bor som er eitnøytron-absorberande materiale. Regulering aveffekten til reaktoren kan utførast ved å skyvekontrollstavane ut eller inn og ved å regulerekjølevatnet. Til bruk ved uhell er det eit reservesystemsom kan pumpe ei løysing med eit sterkt nøytronabsorberandemateriale, ofte bor, direkte ut ikjølevatnet.Trykkvassreaktor (PWR) (se figur 2) har tolukka kjølekretsar, primærkretsen med reaktorenog sekundærkretsen med turbin og kondensator.Vatnet som passerer kjernen blir varma opp til 320grader, men kokar ikkje på grunn av høgt trykk.Det blir ført vidare til damp-generatoren der detblir produsert damp i sekundærkretsen. Både PWRog BWR har ein verknadsgrad på opp til 34 prosent.Resten er varmetap. I begge typane blir mellom1/3 og 1/4 av brenselsstavane bytta ut kvart år. Dåer dei høgradioaktive og må lagrast ved reaktorenunder avkjøling nokre år før dei blir sende vidaretil gjenvinning eller mellomlagring. Dei bruktebrenselstavane inneheldfisjonsprodukt, transuran ogutarma uran (DU). Eit deponieller endelager for bruktkjernebrensel finst enno ikkjei noko land (2011). Reaktoraneer innebygde i ein gasstettbygning, som er bygd avbetong og stål.46Gasskjølte reaktorar: Magnoxog AGRMagnox-reaktoren vartutvikla i Storbritannia førstpå 1950-talet for å produsereplutonium til det nasjonaleatomvåpen programmet. Detteer ein reaktor som brukarkarbondioksid til kjølemiddel,grafitt til moderator ognatururan til brennstoff.Namnet skriv seg frå denlegeringa av magnesium