Kvinneblikk på atomenergi - IKFF

Vitskapsakademia i sine respektive heimland. Deihar over lang tid utført store epidemiologiskegranskingar der dei har undersøkt folk i område medulik grad av forureining, men med like livstilhøveelles. Dette har dei samanlikna med folkegrupper ireine område. Dyr og planter er og undersøkte overtid, og det er utført mange dyreforsøk i laboratorium.Dei har hatt store problem med å få desse vitskaplegearbeida publiserte i Vest, og forsøk på å komme tilorde på internasjonale konferansar har hittil ikkjelukkast. Heller ikkje i Aust er negativ informasjonom Tsjernobyl-katastrofen velkommen. Uavhengigeforskarar både frå Aust og Vest har opplevd at dettearbeidet har kosta dei både stilling og karriere,og det har til og med ført til forfølging, fengsel ogmordforsøk.Ved 20-års markeringa av Tsjernobyl er ikkjelenger IAEA-rapporten åleine om å fortelje oss omtsjernobyloffera. Arbeida til over 50 av forskarane fråAust har for første gong blitt utgitt i Vest. Mange avdesse artiklane er omsett til engelsk for første gongi to rapportar utgjevne av Greenpeace og ECRR(Recommendations of the European Committee onRadiation Risk). Denne forskinga påviser forverringav helsa til folk som lever i Tsjernobylsonene, somer utanfor vitskapleg tvil. Dusinvis av sjukdomarkan ikkje forklarast verken som effekt av metodeeller sosiale og økonomiske faktorar. Dei har påvistnye effektar av radioaktiv stråling som: ”minisatelliteinstability”, ”genomic instability” og ”the bystandereffect”. Effekten av indre lågdosestråling fører tilsubtile endringar i genomet, som igjen fører til aukei den generelle mutasjonsraten. Dette viser seg i allearter, planter, dyr og menneske. Og hos plantene ogdyra kan ikkje forklaringa vere radiofobi. Auke avmange typar sjukdom er påvist hos barn og vaksnesom lever i dei radioaktive sonene og som dagleg fåri seg små dosar av den radioaktive cesiumisotopenCs-137. Mellom likvidatorane er 100 prosent avdei gjenlevande som bur i Moskva sjuke, og av deisom bur i St. Petersburg er 85 prosent sjuke. Dei lirav mange alvorlege sjukdomar på ein gong, såkallapoly-morbiditet.I Tsjernobylsonene finn vi i dag millionvisav eksponerte menneske i rurale område somhar levd på forureina mat i over 20 år. I byanelever fleire hundretusen flyktningar som ikkje harblitt følgde opp medisinsk. Mange av desse vartutsette for store dosar med stråling i den første tidaetter ulukka. Dei omkring 900 000 likvidatorane(oppryddingsmannskapa) vart sende tilbake tilstadane dei kom ifrå i heile Sovjetunionen, ogsjukdom og død mellom dei vart ikkje knyttetil den radioaktive strålinga dei hadde voreeksponerte for. Verdssamfunnet har berre fått settsmå glimt av lidingane til Tsjernobyloffera så langt.Tsjernobyloffera har forsvunne frå vestlege mediader plassen er fylt med nye ulukker og krigar.Er det så viktig å få vite sanninga om denneulukka når det heile tida skjer så mykje anna somverdssamfunnet må ta stilling til og bruke storeressursar på, som naturkatastrofar og militæreoperasjonar på mange kontinent? Ja meiner eg, ogvil liste opp nokre av desse grunnane. At Tsjernobylforskingaer så sensurert som ho er i dag har storinnverknad på mange ulike område.1. Talsmenn og kvinner for offera i deiradioaktive sonene har i alle år bedt om internasjonalhjelp i form av rein mat, medisin og opplæring i korleisproblema i hushald og jordbruk kan handterast.Og hjelp har dei fått, mest av internasjonale NGOar,men ikkje i stor nok målestokk. Mykje sjukdomog død kunne vore hindra. Reaktorfysikarenprofessor Vasily Nesterenko frå Minsk har i alle åretter ulukka målt radioaktiviteten i næringsmiddel,jord og menneske og sendt lister med opplysningom dette til myndigheitene. Ved bruk av mobilespesialstolar har han reist omkring i sonene og måltinnhaldet av Cs-137 i kroppen til over 200.000 born.I mange landsbyar låg nivået på 200-400 Bq/kg medtoppar på 2000 Bq/kg og heilt opp til 7000 Bq/kg inokre tilfelle. Professor i medisin Bandazhewskysamarbeidde med Nesterenko og han slo fast at bornsom hadde over 50 Bq/kg av Cs-137 i kroppen overlang tid hadde skade på livsviktige indre organ. Deieksperimenterte også med stoff, til dømes pektin,som skulle få radioaktiviteten ut av kroppen.2. Dette er kunnskap mange andre land kunnehatt nytte av. I Noreg målar vi aktiviteten i sauer ogreinsdyr. Men kva med menneska? I Noreg har viområde som er forureina av radioisotopar frå nedfalletter bombetesting på Novaja Semja på 60-talet, fråSellafieldutslepp og frå Tsjernobyl. Det er også klartat erfaring og ny kunnskap på dette området er viktigi land som har satsa på kjernekraft, både med tankepå daglege lovlege utslepp av radioaktive isotopar tilluft og vatn, og frå små og store ulukker.3. Dei organisasjonane som regulerer detinternasjonale strålevernet hadde og hatt stor nytteav all denne nye informasjonen frå Tsjernobylsonene.Den britiske regjeringa oppretta i 2001 ein komité(CERRIE) som skulle granske dei noveranderisikomodellane for ”stråling og helse”. Rapportensom kom i 2003 konkluderer med at i nokre tilfelleer effekten av ioniserande strålinga i det minste tigonger større enn vi før har rekna med. Komiteentilrår meir forsking på eksponering frå radioaktiveisotopar som er opptekne i kroppen. Noko liknandeseier det franske strålevernet, IRSN, og ICRP sjølvtilstår at det er noko i kritikken av den modellen somligg til grunn for strålevernet deira. I ein slik situasjonskulle det ikkje vere grunn til å vente med å ta all dennye forskinga om helse- og miljøkonsekvensane fråindre lågdosestråling frå Tsjernobylsonene, med i deioffisielle vurderingane.4. Tsjernobyl-kunnskapen er og viktig i89