Kvinneblikk på atomenergi - IKFF

For folk utanfor desse områda er det i dag vanleg åtru at denne ulukka ikkje var så ille. ”Sjølvsagt er detsynd i dei som blei råka direkte, men konsekvensanevart ikkje så alvorlege som ein hadde frykta”. Dettevart sagt i norsk TV og radio på Tsjernobyldagen i2006 ved tjueårs markeringa.Alt nokre månader etter ulukka i 1986 uttalteInternational Atomic Energy Agency (IAEA) at ”deiradiologiske konsekvensane vil i framtida bli så småat dei ikkje kan registrerast”, og med små endringarhar IAEA halde fast på dette til i dag.Ved starten av atomalderen blei konfliktenmellom dei som ønskte å utvikle den nye atomteknologienfor både sivil og militær bruk, og deiansvarlege for folkehelsa løyst gjennom avtalen(res WHA 12-40, 28 May 1959) som slo fast at IAEAog WHO skulle dele ansvar og arbeidsområde nårdet galt atomenergi. Dette har ført til at IAEA harden absolutte autoriteten innanfor ”radioaktivitetog helse”, utan å ha nokon som helst kompetanseinnan offentleg helseproblematikk, og WHO som harnettopp det, er sett på sidelinja. WHO kan ikkje uttaleseg eller offentleggjere rapportar om ”stråling oghelse” utan at det er godkjent av IAEA.I 1995 klarde IAEA med basis i denne lova åhindre publisering av rapporten frå ein konferanseom Tsjernobyl. WHO hadde fått høyre mykje kritikkfrå atomaktivistar i alle land på grunn av den passivehaldninga dei heile tida hadde hatt til Tsjernobyl.Den dåverande generaldirektøren i WHO, Dr. HirosiNakajima frå Japan, ville prøve å rette på dette. Hanarrangerte ein internasjonal kon feranse i Genèvemed 700 vitskaplege ek spertar og legar, mange fråRussland, Ukraina og Kviterussland. Det vart lagt frammange nye vitskaplege arbeid om helse- og miljøsituasjoneni deiradioaktive soneneav for skarane fråAust. Mykje av dettevart presentert påengelsk for førstegong. Det vart lovaat alt skulle kommemed i rapportenfrå konferansen.Og det var mangesom venta ispenning på dennerapporten. Endelegskulle sanningaom Tsjernobyl bligjord kjend forheile verda. Stråleverneti Norgega ut ein rapportfrå konferansen iGenève året etter.Der står det at detteFoto: Brian Woychuker ei førebels kort utgåve, og at den fulle endelegerapporten skal komme seinare. Det skjedde aldri.Organisasjonen ”Tsjernobyls legar” somhadde delteke i Genève i 1995, organiserte ein nykonferanse i Kiev i Ukraina i 2001 med same temasom Dr. Nakajima hadde prøvt å belyse seks årtidlegare. Han var no ikkje lenger generaldirektør iWHO og vart invitert til å vere ærespresident forkonferansen. Heile denne konferansen vart filma avTSI (Télévision Suisse) og er tilgjengeleg på videoog DVD. Filmen opnar med at ei gruppe leverer einpakke til generaldirektør Gro Harlem Brundtlandsrepresentantar utanfor WHO sin hovudbygning iGenève. Det blir lova at ho skal få brevet med alleunderskriftene. I brevet blir det bedt om at avtalenmellom WHO og IAEA må endrast slik at WHO blirsett fri til å arbeide sjølvstendig med helseproblemaknytte til eksponering for radioaktiv stråling. Deretterkjem det ein samtale mellom Professor Michel Fernexfrå Frankrike og Dr. Nakajima. Fernex spør om kviforikkje rapporten frå Genève vart publisert slik som detblei lova, og Nakajima svarar at IAEA som har størreautoritet enn dei andre atomorganisasjonane i FN,hadde stansa denne rapporten. Aldri før har nokonpå så høgt nivå sagt dette rett ut. Forsøket Nakajimagjorde for å få fram sanninga om Tsjernobyl vartmislukka. Det vart blokkert av IAEA fordi sanningaom dette ville blitt ein katastrofe for atomindustrien.Også i Kiev la kjende forskarar frå aust somAlexey Yablokov frå Russland, Vasili Nesterenkoog Yury Bandazhevsky frå Kviterussland fram sinesiste forskingsresultat om miljø- og helsetilstandeni dei radioaktive sonene. Bandazhevsky sitt arbeidom samanhengen mellom lagring i kroppen avradioaktivt cesium (Cs-137) og hjartesvikt hos de87