Normas ortográficas e morfolóxicas - Inicio

FORMAS NOMINAIS
INFINITIVO
andar varrer partir
XERUNDIO
andando varrendo partindo
PARTICIPIO
andado varrido partido
No verbo regular o lexema permanece invariable (para as alternancias
fonéticas dos verbos da segunda e da terceira, vide 17.2.); no irregular está
sometido a variacións explicables só historicamente. Tanto nun coma noutro
caso os morfemas que poñen de manifesto as diferentes categorías (modo,
tempo, número e persoa) son, en xeral, coincidentes.
Andabamos, andabades; andaramos, andarades; andariamos, andariades;
andásemos, andásedes, e as formas correspondentes da segunda e terceira
conxugacións. Nas persoas 1ª e 2ª de plural do copretérito, pospretérito e
antepretérito de indicativo, e do pretérito de subxuntivo coexisten na fala viva
as acentuacións paroxítonas (cantabamos, cantabades etc.) coas proparoxítonas
(cantábamos etc.), se ben a vitalidade das formas graves cantasemos e
cantasedes é moito menor ca nos outros tempos.
A acentuación paroxítona representa a orixinaria e a esdrúxula unha innovación
analóxica que non se acabou de consumar. A primeira correspóndese coa
latina -ABAMUS, -ABATIS etc., conservada tamén en sardo (cantavámus, cantavádes
etc.), en italiano (cantavamo, cantavate), en occitano (cantavám, cantavátz
etc.), e mesmo, aínda que hoxe estea moi disfrazada, en francés (chantions,
chantiez etc. < ant. chantiiéns, chantiiéz etc.). Concorda, logo, o galego, e os dialectos
portugueses limítrofes, con outras linguas irmás; é un trazo conservador
que se debe preservar na lingua normativa, dado que non se trata de ningunha
reliquia, senón dunha pronuncia moi común aínda, que ocupa máis da metade
105