Normas ortográficas e morfolóxicas - Inicio

disperso por todo o dominio, con bastante densidade aínda, aparece traguer;
hai tamén algunha salpicadura de traír (sempre en concorrencia con traer e
traguer) e unha pequena zona de trer no galego de Asturias. De modo paralelo,
as formas arrizotónicas do tema de presente (excepto o presente de subxuntivo)
teñen as variantes correspondentes: traemos, traedes, traía... traendo;
traguemos, traguedes, traguía... traguendo; traímos, traídes, traía... traíndo;
tremos, tredes, tría... trendo. Na primeira persoa do presente de indicativo e en
todo o presente de subxuntivo rexístranse os temas trai- (traio, traia, traias...),
formando unha área bastante compacta no galego occidental, e traig- (traigo,
traiga, traigas...), constituíndo unha área tamén bastante compacta no galego
oriental. Na 2ª e 3ª persoas de singular e na 3ª de plural do presente de indicativo
rexístranse, espallados de maneira irregular por todo o dominio do galego,
os temas seguintes: tra- (ti tras en 53 puntos dos 167 explorados para o ALGa;
el tra, nun punto; e eles tran, en 50 puntos); trai- (ti trais, en 22 puntos; el trai,
en 79; eles train, en 21); e trae- (ti traes, en 96; el trae, en 87; eles traen, en
108). Hai ademais algún esporádico traies, traie, traien e tragues, trague, traguen.
Con frecuencia nun mesmo punto existen dúas ou tres formas concorrentes.
No galego medieval o verbo era trager (lat. *TRAGERE, postulado por
todos os idiomas románicos). No tema de presente tiña dúas raíces: [traV-],
para a primeira persoa do presente de indicativo e todo o presente de subxuntivo
(trago, traga, tragas, traga...) e [traZ-], para o resto (trages, trage, tragemos,
tragedes, tragen, tragía..., tragerei, trageria, trager, tragendo). Só o
imperativo tiña formas algo anómalas: trei, treide.
As solucións modernas xustifícanse por unha substitución analóxica en
cadea entre os verbos aduzer (e dizer), fazer e trager:
1. As terminacións comúns aduzer, aduzes, aduz(e), aduzemos etc. (ou
dizer, dizes, diz(e), dizemos etc.) = fazer, fazes, faz(e), fazemos etc. provocaron
que faço, faça, faças etc. se transformasen en fago, faga, fagas etc., conforme
a adugo, aduga, adugas etc. (ou digo, diga, digas etc.). Desta maneira
resultaban nivelados na primeira persoa do presente de indicativo e todo o
presente de subxuntivo os verbos fazer e trager: fago, faga, fagas... = trago,
165