Normas ortográficas e morfolóxicas - Inicio

62
De maneira análoga, adóptanse tamén sen nasal final os cultismos:
abdome, ditame, exame, nume, réxime, vexame, xerme... Deben mesmo
escribirse sen -n as palabras glute, lique, pole, seme, pois non hai razón filolóxica
ningunha para separalas das anteriores. Exceptúanse o latinismo
lumen (unidade da física do sistema internacional) e o bretonismo dolmen.
O portugués mantivo a nasalidade primitiva (homem, virgem, ordem, ima-
gem etc.) e aínda a estendeu analoxicamente a algunhas outras palabras
(nuvem, ontem) e de modo sistemático ás palabras formadas co sufixo galorrománico
-age (homenagem, linhagem, viagem etc.). Como xa se indicou, as
palabras tradicionais procedentes dos neutros latinos en -MEN resolvéronse en
-e tanto en galego coma en portugués (lume etc.). Pero os cultismos son tratados
polo portugués de modo vacilante: en xeral, suprime -n (ditame, exame,
vexame etc.), algunhas veces manteno (sémen, líquen, pólen, glúten) e en bastantes
casos admite as dúas solucións (ligame / ligâmen, abdome / abdômen,
germe / gérmen etc.).
Advírtase que a evolución da nasalidade da terminación medieval -˜e é
paralela tanto en galego coma en portugués á doutras vogais finais átonas nasalizadas.
Compárense as formas medievais órfão, Estévão, órgão, orégão..., que
se manteñen en portugués en órfão, Estévão, órgão, orégão e que en galego se
resolven en orfo, Estevo, orgo, ourego.
9.14. MASC. -ÁN / FEM. -Á, MASC. -ANO / FEM. -ANA
Nas palabras populares, a terminación latina -ANUM presenta tres
solucións distintas no dominio lingüístico galego: -ao/-án/-á (irmao /
irmán / irmá). En troques, a correspondente forma feminina -ANAM só
ten dous resultados: -á/-án (irmá / irmán).
Estas formas pódense atopar na fala con distintas combinacións, pero
desde o século XIX os escritores veñen mostrando unha preferencia polo
seguinte esquema, hoxe unanimemente aceptado na lingua escrita: