Normas ortográficas e morfolóxicas - Inicio

20
nn ~ n tanto podían representar un son alveolar (coitello ~ coitelo, castello ~
castelo, fallar ~ falar, anno ~ ano, donna ~ dona, enganno ~ engano) coma
palatal (fillo ~ filo, batalla ~ batala, consello ~ conselo, sanna ~ saña ~
sana, sennor ~ señor ~ senor). En territorio portugués sucedía o mesmo,
mais aquí empezaron a usarse desde o reinado de Afonso III (1248-1279) lh
e nh (tomadas da lingua de oc), co valor específico de /¥/ e /≠/; desta maneira
quedaban reservados l e n (ou mesmo ll e nn) para /l/ e /n/. Esta reforma
ortográfica debida a Afonso III de Portugal é case descoñecida nos documentos
medievais galegos, que a partir do século XIV tenden a especializar
l e n para os fonemas alveolares e ll e nn (ou a súa forma abreviada ñ) para
os fonemas palatais. Xa queda advertido que ll e nn eran meros grafemas sen
máis motivación ca a etimolóxica (e non sempre, porque había moitas palabras
que se grafaban con ll e nn de modo ultracorrecto); deste xeito quedaban
dispoñibles para seren utilizados co valor especializado de /¥/ e /≠/. Estas
grafías foron as utilizadas de forma practicamente unánime na tradición
escrita galega ata hoxe.
Un caso paralelo ao do galego para a representación do /¥/ é o do francés,
aínda que nesta lingua acabou triunfando a grafía ill (conseiller); con todo, hai
ll tras i (fille).
1.6. O N EOM IMPLOSIVOS
Cando unha consoante nasal está en posición implosiva, gráfase
como m se lle segue b ou p dentro da mesma palabra, e como n en todos
os demais casos: camba, ambos, campo, tempo; pero non bebe, nin pode,
convén, inverno, ensinar, condenada, inmigrante, comunmente, alguén
etc. En cultismos e préstamos o m pode aparecer tamén en posición final
e diante doutras consoantes: álbum, amnesia.
A excepción introducida en caso de seguir p ou b débese a unha reposición
latinizante, que vén sendo aceptada de forma unánime por todas as
linguas irmás.