Download catalog in format PDF - Brancusi

108. dan u godini, 257 dana do krajaNajrašireniji je naziv za današnji dan velika subota, koja se, kao i cela sedmica, ubraja uvelike dane. Strasna subota je naziv prihvaćen posredstvom crkve, koja ovom sedmicomopominje na Hristovo stradanje, a zavalita subota naziv koji upućuje na to da ovesedmice valja učiniti kakvo dobro ili milosrdno delo. U okolini Leskovca nazivomdugačka subota se opominje na duge muke Hristove na raspeću, dok je crvena subota -kako se ovaj dan naziva u Bosanskoj krajini i Hercegovini - tako nazvana što se tamouglavnom tada uskršnja jaja boje, najčešće crveno. U Popovom polju se pripoveda da susva jaja pocrvena u trenutku kad je Isus Hrist vaskrsnuo iz groba, i zato ih valja bojiti ucrveno. U visočkoj nahiji su jaja bojena crveno, i to rano, pre sunca. U Sremu su crkvenajaja, bojena ovog dana, imala namenu i u običaju dužičala (ili drugaričenja), koji jeodržavan osmog dana po Uskrsu.Ovoga dana su mešena testa i obredni uskršnji hlebovi. Osobito je ukrašavan obrednikolač, zvani uskršnjak, mešen od pšeničnog brašna, kićen bosiljkom i sa utisnutimslovom (poskurnjakom). Uskršnjaci su ukrašavani i jajima.USKRS109 dan u godini, 256 dana do krajaPo hrišćanskom veronauku, od najvećih petnaest crkvenih praznika sedam je posvećenoIsusu Hristu (Božić, Bogojavljenje, Cveti, Spasovdan, Trojice, Preobraženje i jesenjiKrstovdan), pet Bogorodici (Mala Gospojina, Vavedenje, Sretenje, Blagovesti i VelikaGospojina), dva preteče i kumu Božjem sv. Jovanu Krstitelju (Ivanjdan i Usekovanje) ijedan apostolima (Petrovdan). Uskrs je, pak, izvan i iznad ovih petnaest velikih praz-nika,jer se drži za najveći i, stoga, naziva praz-nik nad praznicima.U kalendarskom pogledu, Uskrs je osnova hri-šćanske godine, jer se prema njemu, kaoglavnom pokretnom prazniku, pomeraju dani i svečanici u prvoj polovini godine, odpripremnih sedmica za uskršnji post do početka Petrovog posta. Taj pokretni deokalendara seže od treće sedmice u januaru, kada najranije mogu da padnu pripremesedmice za uskršnji post, dobrav. U Homolju je bilo pravilo da se kolje prase ako jeUskrs pre Đurđev-dana, a jagnje ako je posle Đurđevdana.Posebnu draž uskršnjoj svetkovini daju šarana (bojena) jaja, čije tucanje (razbijanje) ima inešto od takmičarskog duha, jer, po pravilu, razbijeno jaje pripada onome čije ga je jajerazbilo.Iznimno, u nekim krajevima, kao u Leskovačkoj Moravi, u kućama koje su u žalosti se zaUskrs ne boje jaja crveno, već u crno, bez ikakvog znaka i belega, pa se u narodu ovakvajaja nazivaju kaluđera.Jaje je simbol života i plodnosi, pa se do danas sačuvao običaj da se uskršnje jajezakopava u mravinjak, jer se veruje da to donosi sreću i napredak u domaćinstvu.92