A'dan Z'ye EĞİRDİR ANSİKLOPEDİSİ - Nuri Güngör - Ispartaya.com

KEMANKEŞ ALİ PAŞA
Hamidî sadrazamlardan ilki olan Kemankeş Ali Paşanın Eğirdir'de doğduğu
bilinmekte ancak doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Enderunda gördüğü
eğitimin ardından uzun süre Diyarbakır ve Bağdat valiliklerinde bulunan Ali Paşa
daha sonra dördüncü vezirliğe yükseltilerek Divan-ı Hümayuna (Bakanlar Kurulu)
alındı. Genç Osman'ın öldürülüp IV. Murat padişah olunca 1623 yılında sadrazamlık
makamına getirildi. Yedi ay sadrazamlık yaptı. Rüşvet aldığı, İran Şahının
Osmanlı İmparatorluğu aleyhine davranışlarını sakladığı bahane edilerek başı
kesildi. (3 Nisan 1624) Mezarı İstanbul'da Atik Ali Paşa avlusundadır.
KEMÇİK
Birçok kez biri diğerini kötülemek isterken kemçik dediğini duydum. Bu
aşağılama sözünün ne anlama geldiğini kime sordumsa tam açıklayıcı bir cevap
alamadım. Radlof'un Ortaasyayı anlatan "Sibirya'dan" adlı eserini okurken bu
kelimeye rastladım. Kemçiklerle ilgili bu bölümü buraya alıyorum.
"Pırıng adlı bir Tölöslüye sordum. "Kemçik boyunda ticaret yapmak kârlı
mıdır ?" O söyle cevap verdi. " Orada alışveriş yapmak çok kârlı olsa da onlarla
ticaret yapmak tehlikelidir. Biz oraya gittiğimiz zaman 25-30 kişilik gruplar halinde
gideriz. Çünkü orada iyi bekçilik edilmezse insanın her şeyini çalarlar.
Oraya çok kişi gittiğimiz zaman bütün mallar bir yere yığılır. Üstü keçe ile
örtülür. Adamların yarısı keçe örtünün kenarlarını iyice bastırarak oturur.
Bazılarımız karşılar ve pazarlık eder. Almak isteyenlerden biri veya diğeri elindekini
kapıp kaçar. Arkasından koşup onu yakalamak istersen, başkaları senin kalan
malını alıp kaçarlar. Bu sebepten yerinden kıpırdamamakgerekir.
Oradaki yöneticiye bir şey hediye edersen alışverişin bitinceye kadar bir
sopalı bekçi verir. Ona da bir şeyler vermek zorundasın.
Vermezsen hırsızı görse de seslenmez. Alışverişin bitinceye kadar bir veya
iki kişi atları demirle köstekleyerek, beklemesi gerekir. Geceleri de uyumadan
beklenmesi gerekir.
Çalmak isteyen kimseler elbiselerini çıkarır, karınları üzerinde sürünerek
gelirler. Atları çözdükten sonra üzerine atlayarak kaçarlar. Ardından koşarsan
soyunuk olan diğer adamlar senin kalan eşyalarını, atlarını alıp kaçarlar. Yöneticiye
gidersen, "Hırsızı yakalayıp getir, o zaman cezasını veririm. Sen çalanı
yakalayamamışsan kimin çaldığını ben nerden bileyim.." der.
Oraya gidip ticaret yapmak isteyen biri atlarını demir köstekle bağlamış,
çadırının yanında kazanını ateşe koymuş. Tüccar kazanı kaynatırken bir adam
gelmiş "Ne satıyorsun ?" Demiş. Adam malını gösterirken öteki kazanı devirmiş,
kulpundan tutup kaçmış. Tüccar peşinden koşmuş ama yakalayamamış. Geri
döndüğünde hiçbir eşyası kalmamış."
KEMİK YALAYICI
Geçmişteki orta Asya geleneğinde zenginler ziyafet verdiği zaman etin en
güzel yerlerini yerler, üzerinde az kalan etlerini de arkada oturan fakirlere atarlardı.
Bunlar da yenebilecek ne kalmışsa sıyırırlar, kemikleri de köpeklere atarlardı. Bu
deyimin, zenginin gözüne bakarak çıkar sağlayan yalaka anlamında kullanılmasının
sebebi bu olsa gerek.