A'dan Z'ye EĞİRDİR ANSİKLOPEDİSİ - Nuri Güngör - Ispartaya.com

Yaşlıları söylediğine göre Şeyhülislam Berdai'nin türbesindeki
silsilenamesinde soyunun Hazreti Peygambere kadar uzandığı, 38. soydan nesli
olduğu yazılıydı. 1900lerde burayı ziyaret eden Isparta Tarihi yazarı Böcüzade
Süleyman Sami bu silsilenameyi gördüğünü kitabında yazar. Türbenin bulunduğu
yere de Mezar-ı Şerif denir.
1878 de doğan babaannem Kamile Hanım Şeyhülislam Şeyh Berdai
Zaviyesinin son şeyhlerinden Şeyh Ahmet Efendi'nin kızıdır. Babaannemin sık sık
söylediği sözleri hiç unutmam;
"Semerkandi, Buharayi
Sana kısmet olan lokma
Gelir arayi arayi...
Şeyhülislam Şeyh Berdai'nin birçok menkıbeleri vardır. Bunlardan biri
şöyledir: Şeyhülislam Berdai camiye giderken pek çok kimseyle karşılaştığı halde
iki üç kişiye selam verirdi. Dervişlerinden biri merak edip neden başkalarına selam
vermediğini sordu. Şeyhülislam Berdai Dervişin gözünü sıvazladı, Dergahtan dışarı
gönderdi. Derviş çarşıya varınca insanlardan kimini maymun, kimini domuz, kimini
çakal, kimini tilki, kimini kurt, kimini köpek suretinde gördü. Yalnız Şeyh Berdai'nin
selam verdiği kişileri insan suretinde gördü. Sonra Şeyhülislam Berdai'nin yanına
vardığında "Efendim, bu işin hikmetini şimdi anladım." dedi. Şeyhülislam Berdai
Dervişin gözlerini sıvazlayarak eski haline getirdi.
ŞEYH PİR MEHMET HOYİ
Piri Halife Sultan diye de anılır. Şeyhülislam Berdai, davet üzerine Eğirdir'e
gelirken Mehmet Hoyi, gördüğü rüya üzerine onun kafilesine Hoy şehrinde katılmış,
Eğirdir'e geldikten sonra da Şeyhin kızı Zeynep Hanım'la evlenmiştir. Şeyhülislam
Berdai, düşünde Hazreti Peygamber çağırdığı için kendi ve on altı oğlu aynı günde
ruhlarını teslim edince Dergâhı devam ettirecek erkek kalmadığından , damadı olan
Pir Mehmet Hoyi "Halife" adıyla dergahın başına geçmiştir. Tasavvuf hakkında
birçok eseri olduğu söylenir ama, yalnız "Zübdetüttahkik" adındaki eseri bilinir.
Ispartalı Yunuszade bu kitabı vakıf kitapları arasında yazar. Oğlu Şeyh Mehmet
Çelebi Sultan da bu esere ZübdetütTetkik isminde bir şerh yazar. Şimdiye kadar bu
kitap bulunamamıştır. Şeyhülislam Berdai Zaviyesinin Mütevelli eviyle beraber
kütüphanesinin de 1910 larda son şeyh, Şeyh Saadettin zamanında yanmasıyla
pekçokeser arasında Pir Mehmet Hoyi'nin de eserlerinin yandığı sanılır.
Oğlu Şeyh Mehmet Çelebi Sultan'ın 1495'te öldüğü, 40 yıl Şeyhlik yaptığı,
babasının ölümünden sonra Şeyh olduğu, Şeyhin de Fatih Sultan Mehmet'le
karşılaştığı hesaba katılırsa, Şeyh Pir Mehmet Hoyi'nin 1445 tarihinde ölmüş
olduğu ortaya çıkar. Şeyh Mehmet Hoyi'nin de soyu Hazreti Peygambere dayanır.
Türbesi Şeyhülislam Berdai'nin türbesi üstünde, ortadaki türbedir. Menakıp'taki
kerametlerinden bazıları şöyledir:
Piri Halife Sultan'nın bir öğrencisi vardı. Bir gece rüyasında evliyanın
büyüklerinden Akşemseddin Hazretlerini gördü. Bir rüyasının tabirini sordu.
Uyanınca tabire hayret edip hocası Piri Halife Sultan'ın huzuruna gitti. O daha bir
şey söylemeden hocası "Ali Fakih.. Akşemseddin rüyanın tabirini tam yapamadı.