A'dan Z'ye EĞİRDİR ANSİKLOPEDİSİ - Nuri Güngör - Ispartaya.com

YILANLIOĞLU KOCA MUSA AĞA
1770 yıllarında kayıt defterlerinde Eğirdir mütesellimi olarak görülmektedir.
Şeyh Ali Ağa'nın babasıdır. Koca Musa Ağa'nın Eğirdir'de adının öne geçmesi şöyle
olmuştur. Aslen Saruhan yürüklerinden olup yazı Eğirdir dolaylarında, kışı Aydın
ovasında Abdurrahman Paşa'nın koruyuculuğunda geçiren Serikli aşireti, Camili
yaylaya dadanıp Eğirdir ve çevresinde, vurgunculuk soygunculuk yaparlardı. O
zamanlar Ardıçlar'daki pazar Kervansaray dolaylarında kurulurdu. Amaç şehre
giren çıkanları kontrol etmekti. Kapılar mevki'nin sebebi budur. Osmanlı yönetiminin
zayıf zamanları olduğu için eşkiyalarla baş edemiyordu. Yine Kervansaray'da Pazar
kurulduğu bir gün Serikli aşireti çapulcuları pazarı basıp soygun girişiminde
bulunurlar. Bu sırada pazarda olan Yılanlılı Koca Musa Ağa: "Benim kumandamı
kabul ederseniz, ben bunları defederim." der. Eğirdirliler de " Kabul ediyoruz."
derler. Ertesi pazar birleşip Kirazlıdere'de pusu kurarlar. Pazarda eşkiyalık yapan
Serikli aşiret mensuplarının hepsini Pazar dönüşünde perişan ederler. Bu cesaret
ve başarısından dolayı Eğirdirliler Koca Musa Ağa'ya yer verip kendilerini koruması için
Eğirdir' e yerleştirirler. Serikli aşireti de Aydın dolaylarına gitme zorunda kalır.
Aydın valisi Abdurrahman Paşa'ya da şikâyette bulunurlar. Menfaati zarar gören
Abdurrahman Paşa Padişaha şikâyet edip Musa Ağa'nın kaldırılması için ferman
aldı. Ispartalı Çelikzade'ye havale etti. O da Musa Ağa'yı ortadan kaldırmak için
Eğirdir'e geldi. Bu durum karşısında Yılanlılı Koca Musa Ağa Eğirdir kalesine
sığındı, sonra kaçtı. Padişahın komutanları arasında nüfuzu olan Hadim Şeyhi'nin
oğullarına sığındı. Onlar da Koca Musa Ağa'yı haklı bularak himayelerine aldılar.
Hadim Şeyhi Çelik Paşazade'nin hocası olduğundan " Musa Ağa'nın bir daha
Eğirdir'e dönmemesi, hep Hadim'de kalması" şartıyla affını sağladı. Musa Ağa'nın
ailesi de Hadim'e gitti. Varlığını da oğlu Ali'ye bıraktı. Hadim'de öldü. Orada iken
Hacca gidip geldi. Ali'den başka Kör Hasan, Deli İsmail adlarında iki oğlu daha
vardır. Eşkiyalık yaptıkları için başları kesilmiştir.
YILANLIOĞLU ŞEYH ALİ AĞA
1766 tarihinde Yılanlı köyünde doğmuştur. Kör Hasan, Deli İsmail adlarında
iki kardeşi vardır. Ali, Koca Musa Ağa'nın küçük oğludur. Kardeşleri saldırı ve
hırsızlık yaptıkları için zamanın yönetimince takip edilmiş, Manavgat dolaylarında
1783 yılında öldürülmüşlerdir. Sonra bu ailenin kara lekesini silmek için Yılanlıoğlu
Ali gönüllü olarak eşkıya Tekelioğlu İbrahim'in yakalanmasına katılmış, yararlılıklar
göstermiştir. Tekelioğlu çetesiyle beraber yokedilmiştir. Bu yararlılığından dolayı
Padişah 1794 tarihli bir fermanla şimdi Kaymakamlık diyebileceğimiz bir görevle
Eğirdir'e atamıştır.
Yılanlılı Şeyh Ali Ağa Eğirdir'in imarı için çok çalışmıştır. Akpınar suyunu
düzene katmış, Eğirdir'e su getirmiştir. İptidai Mektep, Medrese ve Kütüphane
yaptırmıştır. Akpınar'da bir mescit, Yılanlı köyünde bir cami, bir mescit, Yazla
camisini büyütüp yeniden yaptırmıştır. Yazla'dan Köprübaşına kadar 199 adet çınar
ağacı diktirmiştir. Bunlar için vakıflarda bulunmuştur.
Sonradan çekemeyenler Şeyh Ali Ağa'ya düzen kurup padişaha şikayet
edince III. Selim kardeşlerinin de geçmişini düşünerek idamına ferman çıkartmıştır.
Fakat Şeyh Ali Ağa olayı sonunda kendi lehine çevirip yararlılıklarını padişaha