A'dan Z'ye EĞİRDİR ANSİKLOPEDİSİ - Nuri Güngör - Ispartaya.com

DARI
1890 larda kalede bir kuyuda darı bulunmuş, kale mahallesi sakinlerine
dağıtılmıştır. Kaynaklarda da kalenin bir çeşit depo olarak kullanıldığı yazılıdır.
Ayrıca kale mahallesinin bazı yerlerinde taşla doldurulmuş olarak kuru kuyulara
rastlanmıştır. İhtimal depo olarak düşünülüp kazılmış olsa gerek. Kıtlık
zamanlarında, zor zamanlarda darıdan ekmek yapılarak yenir. Darı Moğolca "Tarığ"
yani "Tarım" dan gelir. Tarığ sonra bizim dilimizde 'darı' olmuştur.
DASTAR
Sarıkların üzerine sarılan ince sir tülbenttir. Kolalanıp cam yerine
pencerelerde de kullanılırdı. Bu dokumada Eğirdir'de en ileri giden "Mustanlar"
soyu olmuş ki: "Mustanların dastarı Mevlam neler gösterir..." diye bir darbımesel
hâlâ söylenir.
Bu konuda bir başka hikaye de vardır;
Gelinin biri hiç çalışmak istemez, çocuğunu kucağında akşama kadar
gezdirir dururmuş. "Niçin çalışmıyorsun ? Akşam kocana ne diyeceksin ?" diye
soranlara çocuğunu göstererek:
"Ak dastarım dastarım
Hani yaptığın iş diye sorarsa
Ben de bunu gösterim..." dermiş.
DAVA VEKİLİ MUSTAFA EFENDİ
Eğirdir'in cami mahallesinde 1887 de doğdu. Şeyh Ali Ağa medresesinden
mezun oldu. Uzun zaman dava vekilliği yaptı. 1929 yılında Eğirdir'de öldü.
DEBEN
Kale'ye "Beden" de denir ama, Kale mahallesi "Deben" der. Hatta kalenin
kuzey tarafında evi olan aileye de "Debenciler" derlerdi. Bu ev şimdi "Eğirdir evi"
olarak düzenlenmiştir.
DELİLER
Eğirdir'de delilere bir çeşit ermiş gibi bakarlar. Sözlerinden, davranışlarından
keramet umarlar. Sanırım bunlar şaman inancının bir uzantısıdır. Radlof
Sibirya'dan adlı eserinde şamanlığı anlatırken; "Şamanlık hastalık gibi birdenbire
gelir. Kişi göğsünde bir ağırlık, basınç hisseder. Birdenbire doğal olmayan seslerle
bağırmak ihtiyacı duyar. Sıtmalı gibi titrer, gözleri şiddetle döner. Birdenbire
yerinden sıçrayarak etrafta dönmeye başlar. Nihayet ter içinde yere yuvarlanır,
saralı çırpınmalarla kramp içerisinde kıvranır. Ayinine, ruh çağırmaya, gelecekten
haber vermeye böyle başlar." der. Bizim zamanımızda Vassak, Bacanak, Mesci
Mehmet, oğlu Mesci Kemal, Ağaş, Süleyman gibi kişiler halk tarafından severek
korunmuştur. Bu sosyal ilgiden yararlanmak isteyen bilinçli delilerimiz de olmuştur.