A'dan Z'ye EĞİRDİR ANSİKLOPEDİSİ - Nuri Güngör - Ispartaya.com

Gelendost ve civar köylerimizin fedakar mücahitleriyle 16 Eylül 1919 Cuma
günü ikindi vakti yola çıktık. Efradımızı Hüyük iskelesinden kayıklara bindirdik,
Canada'ya çıkmalarını söyledik. Biz de Hasan Bey ve Süvari candarmalarla
Karabağlar'a gece geldik. Bağbozumu mevsimiydi. Eğirdir'e girip çıkanı kontrol
etmek için süvarileri Köprübaşı'na yolladık. Biz Karabağlar'dan Canada'ya çıktık.
Hücum kollarını dörde ayırdık. İstasyon yöresine Isparta yolunu ve İstasyon
haberleşmesini kesmesi için Gelendostlu Mestan Ağa müfrezesini koyduk.
Tersikbaşı'na bir müfreze koyduk ki Köprübaşı'ndan gelebilecek kuvvetleri
Eğirdir'e sokmasın. Jandarma Mülazımı Hasan Bey de resmi daireleri işgal
edecek, güvenliği sağlayacaktı. Diğerleri benim yanımda kalacaktı. Öyle de
yapıldı. Güneş doğarken işgal bitti. Hiçbir olay olmadı. Biraz sonra da ben geldim.
Hükümete çıktım. Şüpheli olanlar evlerinde tevkif edildi. Telgrafhaneyi işgal edip
Konya ve Isparta ile de haberleşmeyi kestik.
Eğirdir halkını Hükümet meydanında toplayarak direkte olan bayrağı
indirttim, tekrar direğe çektirdim. Olayı halka şu şekilde açıkladım:
"Ey ahali... İndirilen bayrak Osmanlı bayrağıdır. Tekrar çekilen bayrak
Kuva-yı Milliye bayrağıdır. Endişe etmeyiniz. İş ve gücünüzle meşgul olunuz.
Yalnız milli hareketi kabul ve takviye ediniz..." 17 Eylül cumartesi günü bu iş
tamamlandı."
Hafız İbrahim Demiralay, Demirci Mehmet Efe'nin Eğirdir'e gelme nedenini
şöyle anlatıyor;
"Eğirdir kazamızda ikilik ruhunun önünü bir türlü alamadık. Belediye'ye iki
tarafı çağırırım, uzlaştırmak için uzun nasihatler ederim, el ele vererek barıştırırım.
Bir saat sonra her şey altüst olmuştur. Bu garaz dededen, babadan kalmış olsa da,
konu vatan olunca geri kalmalıydı. Sözünü ettiğim Ağalar'la, Tığlızade'ler. İki tarafın
hısım ve akrabası birbirinin yardımcısıydı. Hacı Eşref Ağa Meşrutiyetin ilanında
Mebuslukla İstanbul'a gitmiş, her şeyi karanlık görme yaratılışta biri. Kalbinde
saflık varsa da inat ve bilgisizliği çok defa kendisini tehlikeye sokmuştur. Biraderi
Hacı İsmail Ağa ağabeysi namına söz söyler, devlete millete ısrarla müdahale
ederdi. Halk ile Hükümet arasına aracılığı şeref sayardı. Saf kalpli lakin hırsa
yönelikti. Doğru söylediğine de şahit oldum. Bir gün Nazilli Kongresine Eğirdir'den
iki aza göndermek gerekti. Bizzat bulundum. Hepsini Belediye'de topladım. Müftü
Hüseyin Efendiyi aday gösterdim. Diğerini de onlara bıraktım. Maksadım ikilik
olmaması için Ağalar tarafının da aday göstermesi idi. Onlar da Pulcu Hacı Ahmet
Efendiyi aday gösterdiler. Pekala uygundu. Müftü ise yalandan bahanelerle bu
işten kaçınıyordu. Hacı İsmail Ağa ortaya atıldı.
"Efendiler... Bu işi tutacak isek dört ucundan birlikte tutalım. Tersi gelirse
birimiz diğerimizi tenkit edemeyiz, sorumlu tutamayız." diye ısrar etti. Sorun da bitti.
Tığlızadeler, Hakkı Efendi, ilk zamanda inkılaba canıyla hizmet etmiş şahsiyettir.
Yalnız asabi ve hissiyatına mağluptur. Müftü ise mutedil ve ihtiyatlıdır. Müspet,
menfi iki burcun çarpışması Kazanın ahengini daima bozuyor, ahali de rahatsız
oluyordu. İyilikle idareye çok uğraştık.
Dağlarda Samut ve Kosat eşkiyası, Sütçüler'deAlaaddin isimli emekli zabit
sarp dağlara sığınmış fesat kaynatıyor. Eğirdir Delibaş'ın tehdidi altında, Yunanlılar
Dinar'ı tehdit ediyor, Eğirdir sallanıyor... Ben mebusum. Sert hareketlere şahsım ve
siyasi durumum elverişli değil. Bu işin bir celladı olmalıdır. O da Demirci Mehmet
Efe'dir. Öyle de oldu.