A'dan Z'ye EĞİRDİR ANSİKLOPEDİSİ - Nuri Güngör - Ispartaya.com

Fettah'a yetiştim. Bir akarsuyun yanında ağaçların altında öğle yemeğini yemek
için durduk. Sonra atlarla köye gidip yumurta aldık. Katırcılar birşeyler almak için
çoktan oradaydılar. Geç olduğu için o gece Yaka'ya ulaşamayacağımız belliydi. Bir
ucunda yemek pişirip yiyen içen ve çalışan birkaç çocuğun bulunduğu geldiğimiz
yoldan, vadiden aşağı indik. Dağlardan inen akarsuları düşünerek bir şeyler
yapmadıkları, bu akarsuların yaptıkları zararı karşılamak için tahsisat
olmadığından yapılan yol hemen yapılmamış hale geliyordu. Böylece gölün
kıyısındaki ovaya inerek ilk Selçuklu hanının yanında kamp yaptık. Nefis bir yer.
Yük hayvanları aşağı yukarı dokuz saat kadar yol yürümüşlerdi. Çadırımın tam
karşısında Ağlasun dağını (Barla dağı yazması gerekti.) görüyordum. Hemen göle
girdim.
2 Mayıs 1907...
Uzun sıcak bir gün oldu. 5:45 de sabah yola çıkıp akşam 6:45 de vardık.
Tokmacıklı Nazmi'yi yanıma aldım. Girit'te askerlik yapıp birkaç ay da Yemen'de
kalmış. Yırtık pırtık eski bir asker üniforması giymişti. Oldukça zeki olup bütün
yolları bildiği gibi, neleri görmek istediğimi de gayet iyi biliyordu. Zaptiye Mahmut
hiçbir işe yaramıyor, gündüzleri hiçbir şeyin farkında olmuyor, geceleri de hep
uyuyordu. Dün gece eşkiyadan korkarak kampı terkettiler. Mahmut uyudu, Fettah
tek başına nöbet tuttu. Tepeye doğru tırmandık. Ama Kiepert'in Aksu dediği
Akçaşar'dan değil. Yük hayvanları da o yoldan gelmedi. Köyün 20 dakikalık
yukarısından sağa dönüp, birkaç dakikada tepelerde bir kayaya oyulmuş bir
mezara geldik. Fazla süslü değildi ama çok düzgün kesilmişti. Çatının iç yukarı
kısmında dosdoğru uzanan üç köşeli bir yan duvar vardı. Giriş kare şeklindeydi.
Daha sonra tepenin yamacını dolaşarak Kiepert'in bahsetmediği yörük köyü olan
Tırtar'a vardık. Bir çeşme'de, aralarında bir çelenk olan iki öküz başının kazılı
olduğu bir lahit parçası bulunuyordu. Daha alttaki dikili bir taş olup alt kabartmanın
yukarısında kapı üstü süsüyle iki figür yapılmış olabilir. Güneybatıya doğru 50
dakikalık bir mesafede hâlâ yarı kulübe ve ahşap kondularla yapılmış küçük başka
bir yörük köyü vardı. Adı Tırtar'dı. Buradaki çeşmede iki çift sütun bulunuyordu.
Üzerinde yazı yoktu. Bu köyler kurulalı on beş yıl olmuş. Ahali şimdi metruk ve viran
olan Gaziri'den gelmiş. Gölün neden olduğu bataklık yüzünden sıtma hastalığı
insanları yerinden yurdundan etmiş. Bir yörük evinde nefis süt ve çay içtik. Tepeden
inince doğru Gaziri harabelerine iniverdik. Yazı yok. Göl boyunca dolaşarak
dönüyorduk. Tepelere doğru yayılan Yörüklerle sürülerinin kapladığı, yeşil
çimenlerin süslediği çevreyle koylar çok nefisti. Kırk dakikada kayaların göle dimdik
indiği hac yerine vardık. Kayanın yukarı kısmında küçük bir mağara olup, 9-10
metre aşağısında da içinden gölün görünebileceği ilginç bir taş kemer yer alıyordu.
Eğer bu doğalsa, kanımca öyle, bu yerin niçin hep kutsal sayıldığını açıklıyor.
Kayaların üstünde şimdiye dek gördüğüm en büyük kartal duruyordu. Eylül ayının
girişiyle başlayan Hac mevsiminde iki gün burada kalınıp mağarada ekmek-şarap
ayinleri yapılıyordu. Kayalar bazı yerlerin dışında sanki akan mavi bir boyayla
kaplanmış gibi..
Mağaranın içini görmek için el yordamıyla tırmanmaya çalıştım. Kayanın
tepesine de çıktım ama fazla bir şey göremedim. Gölün karşı tarafında bulunan
Barla dağının dorukları çok güzel görünüyor. Öğle yemeğimi yedim. Hava gene çok
sıcak. Daha sonra Gazire'ye döndük. Gölün taşıp su altında bıraktığı yerleri gördük.
Bataklığın ucunda bazı balıkçıların kaldığı kamıştan bir kulübe vardı. Buradan bir
kayık alıp göldeki kamışların arasından bataklık kokusu yayan sulardan kürek