A'dan Z'ye EĞİRDİR ANSİKLOPEDİSİ - Nuri Güngör - Ispartaya.com

GERTRUDE BELL
İnternette rastladım. Şimdiye kadar bu kişiden kimse bahsetmedi. Hayatı
şöyle: 1868 de Wasington'da doğdu. 1926 da öldü. İlk eğitimini evinde aldı.
Londra'da, Oksford'da tarih okudu. Farsça biliyor. İran'da incelemelerde bulundu.
Politik amaçla Ortadoğuda geziler yaptı. Bu arada Eğirdir'e de uğradı. Eğirdir ve
çevresi ile ilgili günlüğü şöyledir:
29 Nisan 1907 Pazartesi
Saat dokuzda Isparta'dan ayrıldım. İki buçuk saatlik bir yolculuktan sonra
Eğirdir'i gördüm. Çok güzeldi. Dağların aksi gölün içine düşmüştü. Kasabada
kalacağımız bir yer bulamadık. Kasabanın dışında kampımızı kurduk. Her yeri
yakarcasına sıcak vardı. Kasabaya yeniden dönerek hoşuma giden Medrese
kapısını gördüm ama güneş olmadığı için fotoğrafını çekemedim. Üstü kapalı bir
avlunun içinde başları kırılmış dört melekli bir sütun başı vardı. Caminin karşısında
yarımadanın sağ kapısına doğru sıradan bir minare yükseliyordu. Kapıdan geçip
biraz ilerleyince oldukça harap bir kaleyle karşılaşıyorsunuz. Kaleden geriye
kalanlar kapı kuleleriyle iki yandaki duvarlar. Oradaki daracık alana yürüyüp oradan
bir kayıkla adalara doğru kürek çektim. İlk adada çok küçük ağaçlar, yalnızca
meyve ağaçları vardı. İkinci ada evlerle kaplıydı. İki kilise gördüm. Üç gemi
büyüklüğündeki Sen Teodoros kilisesinin doğu ucu dışarı taşırılarak bir giriş holü
yapılmış, kilise duvarına yaslatılarak üstü kapatılmıştı. Salon tonozlu ve geçiş
yerleri düzdü. Bu binanın yakınındaki eski Sen Stefanos kilisesini içine alan yeni
kare bir bina bulunuyor. Girişi dışa taşırılmış, tonozlu, kare biçiminde bir bina.
Kuzeye ve güneye doğru farklı düzeylerde yükseltilmiş, birbirine bağlı çift sütunlu,
küçük kemerli çift pencereler. Batı kapısının üstündeki yatay kiriş kabaca asma
figürüyle işlenmiş. Bütün kilise freskle dolu. Büyük bir hac yeri. Yılda bir kez millerce
uzaktan insanlar geliyor. Güney duvarının dışında ama yeni yapılan en dış
duvardan içerde içimi çok güzel derin bir kuyu var. Her türlü hastalığı iyileştirdiği
söyleniyor. Mucize yaratan bir su kaynağı...
Yeniden kampa dönüp Fettah'ı buldum. Bitkindi, katırcılar işi bırakmışlardı
Ne edip edip at bulmalıyız. Göl buradan çok hoş görünüyor. Çadırındaki eşyalara
dokunmaması için asker Halil'e kesin talimatlar vererek Fettah kasabaya gitti. Gece
zaptiyesi Halil Yemen'de geçen on yılını, iki kez yaralanıp Allah'ın sayesinde
ölmediğini, Eğirdir'den bin kişinin gidip ancak üç yüzünün geri döndüğünü anlattı
durdu. Döndüğünde gene evlenmiş, iki yıllık evli olup bir kızı varmış. Gizlice kampa
sokulan bir Arab'ı öldürüp çavuş olmuş. Ancak dönenlere burada ödeme
yapılıyormuş. Kardeşi de orda ölmüş ama hiç yardım yapmamışlar. Karısı ve
çocukları çaresizmiş.
30 Nisan 1907 Salı
Zaptiye Mahmut'la atlara bindik ve bütün kamp yola gıktı. Hükümete bağlı
olarak balıkçılık işlerinin yapıldığı Köprü'yü geçerek henüz tamamlanmamış yeni
bir yoldan gölün doğusundaki tepelere tırmandık. Birinin göle yuvarlanması
yüzünden yük taşıyan atlar çaresiz arkada kaldı. Sorkuncak'ı görmek için acele
yoldan ayrılarak tepeler arasındaki bozuk patikalardan göle doğru indim. Ancak
yazıtlar burda da yoktu. Sonra yukarı çıkıp yeni yoldan pek büyük olmayan virane
bir site olan Kalınkilise'ye gittim. Burada köy yok. İki kilise buldum. Sonra aceleyle
yolun bir ucuna çıktım. Tam Sarıidris'in dışında 12 ye doğru yük taşıyan atlarla