A'dan Z'ye EĞİRDİR ANSİKLOPEDİSİ - Nuri Güngör - Ispartaya.com

ZİNDAN
Kale kapısından içeri girilince sol taraftaki köşede tahminen 25-30 metrekarelik
tek kapılı tonoz bir oda vardı. Bir zamanlar suçluların oraya kapatıldığını
söylerlerdi. İçi sıvalı idi. Yangından sonra temizlenirken yıkıldı. Şimdi sıva kalıntıları
vardır.
ZIPLAK
Taneli yeşil fasulye yağsız olarak pişirilir. Tuza banılarak yenir. Köylerde
buna Zıplak denirse de Eğirdir'de sıyırga denir.
ZORTİ BABA
Kaynaklarda Sorei, Sureti Baba şeklinde de geçiyor. Ama Eğirdirli onu Zorti
Baba der. Halk arasındaki rivayete göre Zorti Baba, Baba Sultan dolaylarında
değirmen taşı yaparken Timur da oradan geçiyormuş. Zorti Baba,
"Selaymünaley-küm.." demiş. Timur da seslenmemiş. Allanın selamını almamış.
Bunun üzerine Zorti Baba, "Zort..." demiş, yellenme sesi çıkarmış... Timur çok
kızmış, değirmen taşını Zorti Baba'nın boynuna geçirip denize atmış. Timur
Köprübaşı'na vardığında Zorti Baba boynunda değirmen taşı, köprüyü eline almış
açıkta duruyormuş. Timur' 'a, "Dön.. Mezarımı yaptır, öyle git..." demiş, köprüyü
yerine koymuş, kerametini göstermiş, ölmüş. Timur da Zorti Baba'yı değirmen
taşı yaptığı yere gömmüş, gitmiş.
Zorti Baba'nın, Baba Sultan'ın göl tarafında bir türbesi olduğu söylenir.
Karçınzade Süleyman Şükrü'nün Seyahat-ı Kübra adlı eserinde, 1880 lerde Zorti
Baba türbesinin civarında hâlâ değirmen taşları olduğunu yazar.
Zorti Baba'nın bir Bektaşi babası olduğu adından bellidir. 1450 lerden
sonraki vergi kayıtlarında vakıfları olduğu görülmektedir. "Eğirdir'deki bir balıklağı
bu zaviyeye bağlıydı." denilmektedir.
Benim çocukluğumda Hıdırellez günü Köprübaşı'ndan tutulan balıklar halka
bedava verilirdi. Tekke kanunu çıkmadan önce de balıkların çoğu Baba Sultan
zaviyesine gönderildiği söylenir. Yukarıda adı geçen avluğun Köprübaşı avluğu
olduğu bellidir. Artık şimdi Köprübaşı'nda hiçbir av yapılmamaktadır.
ZOSİMUS
Uluborlu'da kiliseyi ilk kuran Hıristiyan rahiptir. Gönen'de din propagandası
yaparken yakalanarak ayaklarının altına çivi çakıldıktan sonra atlarla beraber
Antiokya'ya (Yalvaç) götürülür. Zamanın Roma valisi Domitian tarafından idam
edilir. Hıristiyanlık yayıldıktan sonra Apollania olan Uluborlu'nun adı Sozopolis
olmuştur. Zosimus Hıristiyanlığın, ilk azizlerinden kabul edilir.
ZÜLBİYE
Bir çeşit soğan yemeği. Geçmişte ziyafetlerin baş yemeğiymiş. "Davet
edecek de zülbiye mi yedirecek?" deyimi bile vardır. Bir bilenin anlattığına göre soğan
orta derecede haşlanır, ortası çıkarılarak içine özel hazırlanmış kıyma doldurulup
böylece sadeyağla pişirilirmiş. Anlatışa göre bir çeşit soğan dolması olsa gerek.