A'dan Z'ye EĞİRDİR ANSİKLOPEDİSİ - Nuri Güngör - Ispartaya.com

FRİEDRİCHSARRE
Alman Friedrich Sarre 1896 da yayımladığı "Küçük Asya Anadolu Seyahati" adlı
kitabında Eğirdir'den de bahseder. Ün dergisinde Dr. Şükrü Akkaya çevirisiyle
yayımlanan yazıdan bir bölümünü alıyorum. Yazar 1959 yangınında yanan Ağalar'ın
evinde misafir edilmiştir. Kitabın aslında burayla ve Eğirdir'le ilgili fotoğraflar vardır.
"Eğirdir'de kaldığımız sürece bizi misafir eden kişiler Hacı İsmail'in oğulları iki
kardeşti. Bağları, arazileri, şehrin merkezinde büyükçe iki evleri vardı. Evler, pazar
yerinden Kale'ye giden cadde üzerindeydi. Bu evlerden biri ikametgah, diğeri harem
dairesi olarak kullanılıyordu. Her iki erkeğin de ikişer karısı vardı. Her iki erkeğin de
ikinci hanımlarından çocukları olmuş. Birinin yedi sekiz yaşlarında bir oğlu, diğerinin
birkaç yaş daha küçük bir kızı var. İki kardeşle çocuk ve amcalarının, ayrıca bir çocuğun
fotoğrafını aldık. Ertesi gün fotoğrafını aldığımız çocuk hastalandı. Bunun fotoğraf
çekilmesinden ileri geldiğini, bir çeşit çarpıldığına inandılar. Doktor kısa bir zamanda
iyileştirdiği halde, onlar yine kanaatlerini değiştirmediler.
Burada zengin ve halis bir Türk evinin iç yaşayışı hakkında fikir edinmeye fırsat
çıkmıştı. Kaldığımız evin zemini kargir idi. Burada ahırla evin kileri bulunuyordu. Birinci
kat ahşaptı. Geniş ve evin cephesince uzayan bir sofa vardı. Odalar bu sofaya
açılıyordu. Burada bize iki oda verildi. Mobilyası minderlerle yastıklardan ve
yaygılardan ibaretti. Eşyanın hepsi fevkalade temiz ve süslü idi. Büyük sofa asıl ikamet
yeriydi. Burada bulunan yüksekçe bir sedirde öğle ve akşam olmak üzere iki öğün
yemek yeniyordu. Ev sahiplerimizle küçük oğlanın da katıldığı yemek büyük bir sinide
çok çeşitli yemeklerle geliyordu. Türlü et yemekleri, sebze ve tatlılar yeniyor, her
defasında son yemek geldiği zaman derin bir nefes alıyorduk. Ardından hizmetçi ibrikle
geliyor, ellerimizi yıkayarak nakışlı peşkirlerle kuruluyorduk. Yemekler ne bıçağa ne
çatala ihtiyaç gösteriyordu. Kaşık seklinde katlanan ekmek, kaşık yerini tutuyordu. Bu
hal Avrupalılar için garip ve pek de iştah açıcı değildi.
Harem dairesi bizim için bilhassa merak konusuydu. Dostlarımız bize burasını
da göstermek lutfunda bulundular. Önce kadınlara bizim geldiğimiz söylendi. Onlar
zemin kata çekildiler. Harem dairesinin avluya bakan tarafının sofası da camlarla kapalı
idi. Sokak tarafındaki iki büyük odanın da cumbası vardı. Pencereler ahşap kafesliydi.
Sokaktan bakanların içeri görmesi imkansızdı. Odayı alçak sedirler, yüklükler, çok
sanatlı yapılmış raflar ve çiçeklikler süslüyordu.
Kapılarla pencerelerin pervazları, tavanın yapılış tarzı çok sanatkârdı. Sofanın
bir köşesinde bir halı tezgâhı gördüm. Sanırım dokumacılık Türk kadınlarının önemli ev
işlerinden biridir. Eğirdir ve civarında Anadolunun diğer yerlerinde olduğu gibi halı
fabrikaları yoktur. Yanılmıyorsam buradan halı ihraç edilmemektedir. Ama buna
rağmen evlerde kendi ihtiyaçlarını karşılamaları için bir halı tezgahı vardır. Gerçi bu
evde yapılmış halıların bir özelliği yoksa da Eğirdir'de gördüğümüz başka parçalar
arasında sanatkârane seccadelerle peşkirler gördük. Bizim bu çeşit eşyayı satın
aldığımız şehre yayılınca akşam üzerleri evin avlusu malını göstermek isteyenlerle
doluyordu. Bize gösterilen süs eşyaları arasında üzerine inci oturtulmuş altın küpelerin
zarif şekillen dikkat çekiciydi. Bunlardan birer çift edindik. Küpeler, yuvarlak sade
şekilleriyle antik süslemeleri andırıyordu.
21 Temmuzda misafirperver ev sahiplerine veda ettiğimiz zaman bu güzel ve
enteresan şehirden ayrılacağımıza üzgündük. Nis Adasıyla Ayastefanos kilisesini bir
daha ziyaret etmeyi, Camili dağa çıkarak Kastellis Harabelerini görmeyi çok istiyorduk.
Fakat vakit dardı..Ayın 24 ünde İzmir'de bulunmak zorundaydık."