A'dan Z'ye EĞİRDİR ANSİKLOPEDİSİ - Nuri Güngör - Ispartaya.com

Bu kalenin kumandanı Şahsi Paşa adında biri idi. Timur askeri kalenin dibine
geldiler. Sağ tarafta Emirzade Ebubekir, sol tarafta Emirzade Şahruh yer aldılar.
Bunlardan başka Sultan Hüseyin, Emirzade Şahmelik Bahadır, Ali Sultan ve Emir
Sevincik hep birden kaleye hücum ettiler. Hücum edenler kalede delik açmaya var
kuvvetleriyle çalıştılar. Sonunda burçlar yıkıldı. Savunanlar korkularından kaçıp
Ada'ya sığındılar. Timur ordusu sallar, gemiler yapıp göle koydular. Kısa bir
zamanda göl yıldızlar kadar yüzen araçlarla doldu. Deryanın yüzü ateş gibi kıpkızıl
oldu. Sonunda Ada'dakiler kurtuluş parasını vererek canlarını kurtardılar. Bundan
sonra Akşehir'e devam edildi.
Bir başka kaynakta da meşhur Türk tarihçisi Hoca Mehmet Sadettin
Tacüttevarih adlı eserindeTimur ordusunun Eğirdir'i alışını şöyle anlatır.
"Timur'un Hamideli'ni almak istemesinin sebebi, burada büyük bir göl
vardı. Çevresi bağ ve bostanlarla doluydu. Gölün kenarında bayındır, meşhur bir
Eğirdir şehri vardır ki, tarih kitaplarında Felekabad adıyla anılır. Yüksek bir dağ
eteğinde kurulmuştur. Bu dağın tepesine atlı değil, yaya bile çıkamaz. Yüksekte
uçan kuştan başka bir canlı mahluk bu dağın tepesine gidemez. Dağın iki tarafı göle
duvar gibi o şekilde inmiştir ki geçit yeri çok dardır. Bu dar yerlere kapı yapılmış,
şehre giriş çıkışlar güven altına alınmıştır. Her biri Kevser şarabı gibi, şeker kamışı
lezzetinde suları olan dereler vardır. Hepsi göle akarlar, yalnız bir yerden dışarı
çıkarlar. Gölün ortasında iki ada vardır ki küçüğüne Gülistan, kalesi olan büyüğüne
Nis derler. Timur'un geleceğini duyan halk korkup malını mülkünü, çoluğunu
çocuğunu, parasını pulunu, giyeceğini bu kaleye taşıdı. Bunlar Timur'un kulağına
gidince İzmir kalesini Frenkten aldıktan sonra Eğirdir'e yöneldi. 12 Mart 1403 Pazar
günü Eğirdir gölünün kenarına geldi. Timur'un karınca gibi askerlerinden bazı
emirler, o sağlam hisarın dağa bitişik tarafından saldırdılar. Geri kalan askerlerde
etrafı sarıp şehri yaktılar. Kale halkı gemilerle Nis kalesine kaçtılar. Timur bunun
üzerine kereste getirtip bunlardan derilerle kaplı kayık yapıp Nis kalesini muhasara
etti. Kalenin koruyucuları arasında bulunan Şeyh Baba Sureti kaleden çıkıp halkı
için ricada bulundu. Kale muhafızı da bağlılığını bildirip kaleyi teslim etti. Timur da
ordan ayrılarak Akşehir'e yöneldi. Şehire bir konak kalmıştı ki Yıldırım Bayazıt
Han'ın ölüm haberi geldi."
Burada Ada'yı çevreleyen sağlam bir kaleden bahsediliyor. Bugün böyle
bir kale kalıntısı görülmemektedir. Sanırım Kale mahallesiyle ada karıştırılmış olsa
gerek.
TİOULOS
Prostanna'nın Roma egemenliği çağında imparator II.Filippos'un onuruna
bastığı paraların arka yüzünde Tioulos çayını simgeleyen tanrının kabartması ve
ayrıca "Tioul" biçiminde kısaltılmış olarak adı vardır. Büyük olasılıkla bu bizim eski
Irmak'tır. Şimdi adı "Kanal" olmuştur.
TORAMAN VURMAK
Göle ağ serdikten sonra balıkları tedirgin edip ağa takılmaları için suya,
kayığa vurularak yapılan gürültüdür. Su yüzüne musluk pompası biçiminde bir çeşit
alet de vurulurdu ki onun da adına Toraman denirdi.