A'dan Z'ye EĞİRDİR ANSİKLOPEDİSİ - Nuri Güngör - Ispartaya.com

DÜNDAR BEY MEDRESESİ
Dündar Bey beyliğini kurunca ilk iş olarak 1301 yılında medreseyi
yaptırmıştır. Medrese Kale'nin dış suruna dıştan bitişik olarak yapılmıştır. Kapısı
Kervansaray'ın giriş kapısıdır. Selçukluların çökmesinden sonra Ânadoluda ticari
faaliyet durunca kervansaraylar işlemez oldu, köhneleşti. Dündar Bey bunu
değerlendirmiştir. Kervansarayın giriş kapısı taş taş sökülerek buraya taşınmıştır.
Dündar Beyin kendisiyle ilgili sözleri içerdeki eyvanın alınlığı üzerindedir.
Karçınzade Süleyman Şükrü 1875 lerdeki izlenimine göre yazdığı Seyehat-ı Kübra
adlı eserinde Kervansaray'ı anlatırken duvarlarını "Diş ile soyulmuş hıyara benzer."
der. Bu sözlerden de anlaşılıyor ki Kervansaray bir yönetici emriyle çok önceden o
hale getirilmiştir. 1333 de Eğirdir'i ziyaret eden gezgin İbni Batuta'yı bu medresede
Müderris Musluhiddin misafir etmiştir.
Çok uzun hizmet vermesine rağmen Yılanlıoğlu Şeyh Ali Ağa Medresesi
açıldıktan sonra Dündar Bey Medresesinin önemi azaldığı, tedrisi zayıfladığı, harap
kaldığı görülüyor. Sanırım mali kaynaklarının zayıflaması, Şeyh Ali Ağa
Medresesinin vakıflarının yüksek gelirli olması böyle bir sonuç doğurmuş olabilir.
1896 yılında F. Sarre'nin yayınladığı kitabında medreseyi iki katlı gösteren
bir fotoğraf yer almaktadır. Bu fotoğrafta da medresenin harap hali görülmektedir.
Sanat tarihçisi M. Sözen üst katın beşik tonozlu koğuşlar halinde olduğunu belirtir.
"Konya Sırçalı Medrese'sine çok benzerlik gösterir." der.
1838 tarihli Eğirdir vakıfları muhasebe defterine göre 1832 yılında büyük bir
yangın sonucu medrese tamamen yanmış yeni dersaneler ve odalaryapılmıştır.
Kayıtlarda 30 hücresi, bir dersanesi olduğu yazılıdır. 1948 lerde duvarına
yaslanan evlerden güvercin tutmak için medreseye girdiğimizde eski yazılı
defterlerin oraya buraya atıldığını, yığınak halinde hücrelere doldurulmuş olduğunu
gördüm.
1929-1934 yılları arasında hapishane olarak kullanılmıştır. 1950 lere kadar
da kapının sol tarafı 6-7 bölümlü çarşı helası idi. Lağım bir yorkma ile Camiardı'na
kadar uzatılarak göle akması sağlanmıştı. Aktığı yerde de çocuklar balık avlardı.
1970 lerde onarım gördükten sonra bir kültür yuvası olması gereken bu yeri
Vakıflar İdaresi turistik çarşı haline getirmiştir. Şu an altta on bir dükkan vardır...
Üstü eski haline getirilip çok amaçlı kullanılabilir. Zaman zaman müze, kütüphane
yapılması düşünülmüşse de gerçekleşmemiştir.
Eğirdir'in ilk yazılı kaynak eserleri bu yapıdadır. Giriş kapısı 1236, Dündar
Beyin eyvan üzerindeki kitabesi 1301 tarihini taşır. Giriş kapısındaki yazının
türkçesi şöyledir;
"Ümmetlerin ve kulların hakimi maliki hakanlar hakanı Yüce Hakan, Arap ve
Arap olmayanların sultanların Sultanı, Zamanın Zülkarneyni ve çağın yoldaş
padişahı ikinci İskender, Dünya sultanlarının gökten güçlendirilen Sultanı,
düşmanlarına üstün, Allah birliğini tanıyan, askerleri kazanan, Hakkı inkar edenleri
ve Allah'ı ortak koşanları yok eden, Âllaha ve ahirete inanmayanları, sapıklıkta
direnenleri aşağılatan değersizleştiren, haricileri ve baş kaldıranları söküp atan,
halkın güvendiği, Hak sayar, Allah halifesinin yardımcısı, Allah yaratıklarının
koruyucusu, Rum Ermeni Şam Diyarbakır Frenk ülkelerinin Sultanı,
Selçukoğullarının tacı, müminler emirinin ortağı, Fetihler babası Kılıçaslan oğlu
Mesut ve oğlu Sultan Said Kılıçaslan oğlu Keykubad'ın oğlu Keyhüsrev 635 Hicri
senesinde bu mübarek hanın onarılmasını emretti. Dünyanın doğularında ve
batılarında Allah mülkünü daim eylesin."