A'dan Z'ye EĞİRDİR ANSİKLOPEDİSİ - Nuri Güngör - Ispartaya.com

Şeyhülislam Berdai'nin Hamidoğlu Hızır Beyle Hicaz'da karşılaşması mümkün
değildir. Bu Hızır Bey Osmanlı subaşısı Hacı Hızır Bingöl Bey olması gerekir.
Öğretmen Etem Kartal Eğirdir Gölsesi gazetesinde yazdığı yazıda Şeyhülislam
Berdai'nin H. 800 Miladi 1398 yılında Eğirdir'e geldiğini yazar. Kaynak olarak da
Ispartalı Böcüzade Osman Efendi'nin Şeyhülislam Berdai'nin merkadine yazdığı
yazıdan bahseder. Şöyle yazdığını belirtir: "Şeyhülislam Şeyh Berdai Hazretleri
Eğirdir'e Hicretin 800. tarihinde buyurmuşlardır."
Öğretmen Cemal Tosun da aynı gazetede yazdığı bir yazıda Şeyhülislam
Berdai'nin Eğirdir'e geliş tarihini 1398 olarak belirtir. Davetin de Eğirdir subaşısı
Hacı Hızır Bey tarafından olduğunu yazar. Şeyhülislam Berdai'nin ölümünü de H.
835 Miladi 1432 olarak verir.
Menakıb'a göre Şeyhülislam Berdai Türkistandaki Semerkand'ın Berde
şehrindendir. Menakıp'da anlattığına göre Eğirdir'e gelişi kısaca şöyle olur.
Hızır Bey Hac'da bazı kerametlerini gördüğü Şeyhülislam Şeyh Berdai
Sultan'a dedi ki:
"Sultanım... Bizim memleketimizde sizin gibi ilim irfan sahibi bilginlere ihtiyaç
vardır. Eğirdir'e, bize buyurunuz. Memleketimizi ilminizle ihya ediniz."
Hacı Hızır Beyin bu sözüne Şeyhülislam Berdai Sultan: "Ya Hızır Bey..Bu
gece düşe yatayım. İnşallah yarın size cevap veririm." dedi.
Ertesi sabah Şeyhülislam Berdai Sultan, Hızır Beye:
"Ya Hızır Bey... Muradın oldu. Düşümde bize Eğirdir'de Yazla denilen yerde
bir mekan verildi. Siz gidin. Bizim kalabileceğimiz bir yer yapın. Biz de
memleketimize gidelim. Ailemizi, evlatlarımızı, dervişlerimizi alıp Eğirdir'e varalım."
dedi.
Şeyhülislam Berdai Sultan dört hanımı, bir kızı, on altı oğlu, otuz kadar
dervişiyle Semerkand'dan yola çıktı. Hoy çarşısında takke diken Mehmet Hoyi
vaktiyle bir gece rüyasında Hazreti Peygamberi görmüş. Peygamber:
"Ya Mehmet...Benim yolumda giden soyumdan Şeyhülislam Berdai buraya
gelip Anadoluya gidecektir. Gafil olma, onunla gidesin." diye buyurmuş.
Şeyhülislam Berdai Hoy'a geldiğinde ansızın Mehmet Hoyi'nin dükkanı önünde
görünüp:
"Oğlum Mehmet... Emre uyarak bizi bul." deyip geçip gitmiş. Mehmet Hoyi
Şeyhülislam Berdai'nin kaldığı konak yerini bulmuş, onun elini öpmüş, ana
babasına da haber vermiş. Onlar da Şeyhin huzuruna çıkıp gitmesini
istemediklerinden oğulları Mehmet'i istemişler. Şeyhülislam Berdai Mehmet Hoyi'yi
ana babasına teslim etmiş, onlar da alıp götürmüşlerdir. Sabahleyin kalktıklarında
oğullarının evde olmadığını Şeyhin yanına gittiğini anlamışlar, tekrar getirip bukağı
ve zincire vurmuşlar. Ama yine oğulları Mehmet'i yerinde bulamamışlar. Şeyhin
yanına gittiklerinde O:
"Haktan böyle emrolunmuş. Bırakın bizimle gelsin. Bizden aldığı terbiyeyle
alim bir kişi olacak. İzin verin." diye buyurmuş, ana babası da Şeyhe güvenip rıza
göstermişler. Şöhretini duydukları Hacı Bayram Veli'yle görüşmek için Hoy'dan altı
ayda Ankara'ya geldiler. Uzun uzun görüştükten sonra Şeyhülislam Berdai Hacı
Bayram Veli ile vedalaşıp Eğirdir'e doğru yollarına devam ettiler. Avşar'a gölün
kıyısına geldiklerinde Eğirdir'in güzelliğine uzaktan bakıp yeni vatanları Yazla'yı
Şeyh Berdai uzaktan gösterip oğul, aile ve dervişlerine: