Download Volume 12 here

Annual Assembly. 7
bhaile Gaidhealtaclid na h-Alba ; gu bhcil sibli a' cur romhaibh
gu 'u cum sibh suas cliu bhur sinusir agus iiacli talaidli ui sani
bith bhur cridheachan air falbli blio gliradh 'ur duthclia agus 'ur
canaiu. l^ha la eile ann, Fliir na Cathracli, eadar ceud agus lethcheud
bliadhua roinili 'n diugli, agus clia nilior nach biodh naire
air duiue air sou a bhi 'na Ghaidheal. Bha na Goill a' deauauih
tair air a' h-uile ni Gaidliealach, agus cha b'urrainn dliuit di-moladli
bu nilio a dlieananih air rud sam bith na radh gu'n robh c "gle
Hielan'." Bha diioine do nach b'aithne Ghaidhlig a deananih a
mach nach robh innt' ach sf^ann ghoileam gun doigh ; gu'n robh i
deananih tuilleadh cron no niaith, agus mar bu huiithe gheibheadh
i bas gur e b'fliearr. A leig mi leas a radh ribhse gu'n d'tliainig
caochladh cur air clo Chaluim 1 Fhuair ard luchd-foghluim a
mach gu'n robh a' Ghaidhlig na canain gle aosda agus mar sin
gu'n robh i 'na meadhon ro fheuinail air son a bhi tilgeil soluis air
eachdraidh agus gne chanain eil. Thuig na Gaidheil fein gu'n
robh ionmhasan ro luachmhor foluichte ann an canain, bardachd,
ceol, beul-aithris, agus cleachdaidhean an duthcha, a bhiodh nan
call do-labhairt an leigeil air di-chuimhn; agus a bharrachd air a
sin, gii'n robh coraichean aig na Ghaidlieil fein a dh' fheumadh a
bhi air an agairt. B'ann uaith sin, Fhir na Cathrach, a dh' flias
suas na Comuinn Ghaidhealach a tha'n diugh air feadh na righeachd,
mar tha Comum Oiseineach Oil-Thigh Ghlascho, anns an
na robh mi fein aon uair na'm Run-Chleireach, agus an t-aon is
sine tha mi 'm barail de na Comuinn Ghaidhealach ; Comunn
Gaidhlig Inbhirnis, agus feadhain eile de 'n t-seorsa cheudna ann
an Glascho, an Duneidin, agus an Lunainn. Anns na Comuinn
sin tha na Gaidheil a'feuchainn ri bhi seasamh guallainn ri guallainn
a'cumail greim daingean air canain agus cleachdaidhean an duthcha,
agus mar sin a bhi coimhlionadh na h-oibre a thug am Freasdal
dhoibh ri dheanamh mar mheanglan maiseach agus torrach ann an
craoibh mhoir chinneach na talmhaiim. Ach faodaidh a' cheisd a
bhi air a faighneachd, Ciod a tha agaibh r'a radh air bhur son fein]
A blieil bhur n-eachdraidh mar chomunn ag innsc gu bheil sibh
torrach ann an oibribh. ? Agus 's e mo bharail-sa nach leig
Comunn Gaidhlig Inbhirnis a leas eagal a ghabhail roimh'n cheisd.
Cha chreid mi gu'n canar mu bhur timchoill gu'n can sibh moran
's nach dean sibh ach beagan. Cha'n urrainn donihsa 'nam sheasamh
am Baile Inbhirnis a bhi diochuimhneachadh batail a bha o
chionn cheithir bliadhna eadar sibh fein agus ard chomunn riaghlaidh
na righeachd ann a' Lunnain, 'nuair a dh' fheuch na daoine
mora a bha 'n ughdarras atharrachadh a thabhairt air tartain nan
reiseamaidean Gaidhealach. Tha cuimhn' ayam mar a chuir sibhse