Download Volume 12 here

8 Gaelic Society of Inverness.
bhur cinn agus bhur guallainn I'a cheile—mar a chaidh an cranutara
mil 'n cuairt bho ghleann gu gleann, blio sgir gu sgir, agus
bho sliiorramaclid gu siorramaclid, gus mu dheireadli, mar bu dual s
mar bu ghnath, gu'n d'tlmg sibh striochdadh aii' na Goill. Ghleidh
sibh do na reiseamaidean Gaidliealach an t-eideadli a bhuineadh
dlioibh o cliian, auns an deachaidh iad gu iomadh batail agus buaidli,
le brosnacliadli agus caismeachd na pioba-moire— eideadh anns 'n
do dhoirt iomadh gaisgeach bho thir nam l)eann, full chraobhach
a' chuim, a' seasamh suas air son coir agus cliu na righeachd, air
son coir theallach agus dhacbaidhean a dhuthcha. A.£us is
cinnteach mi nach biodh so cho furasda dheanamh mur a b'e
gu'n robh sibli a' faotainn neart o' bhi air 'ur n-aonadh r'a cheilo
ann an coraunn de'n t-seorsa so. Tha e 'na chomharra maith air
an deagh obair a tha na Comuinn Ghaidheahich a' deanamh, nach
robh riamh a leithid de mheas air canain agus litieachas nan Gaidh-
eal 's a tha 'nar linn fein. Bha cheist air a cur riumsa, 's cha'n 'eil
fada uaith, Ciod e 'm feum a bhi cumail suas na Gaidhlig— 's cinnteach
gu faigh i bas co dhiubli, agus nach 'eil e cho maith siubhal a
leigeil leatha ann an sith 1 B'e so an fhreagairt a thug mi dha, Ciod e
'm feum dhuitse bhi 'g a d' chumail fein suas le ithe 's le ol, oir
glieibh thusa mar an ceudna bas la eigin 1 Tha Ghaidhlig
cosmhuil ris a' h-uUe ni talmhaidh agus aimsireil, tha i cosmhuil
ris a' Bheurla fein, gheidh i bas ' nuair a thig a ham. Clia'n 'eil
i 'n deigh galar a' bais a ghabhail fhathast ; tha i beo, slan, fallainn,
agus c'arson nach faigheadh i 'n ceartas a tha cauiiiue eile 'faotainn
le bhi g'a labhaii't, g'a sgriobhadh, agus g'a teaga.sg, an aite
feuchainn air gach laimh a bhi tabhairt dhi a buille bais 1 Cha'n
'eil againne, dhaoin' uaisle, ach aon fhreagairt do 'n cheist am bu
choir a' Ghaidhlig a bhi air a cumail suas. Air a chor is lugha
bhiodh e iomchuidh urram na h-aoise a thabhairt dhi, oir cha'n
'eil teagamh nach i li-aon de na canainibh is sine tha 'n diugh air
a labhairt air aghaidh na tahuhainn. Bha leabhar air a sgriobhadh
le fear a mhuinntir Ghlascho, Lachlan Mac-a-Leathain, no
" Lachlain nam Mogan " mar a theirte ris, gu bhi dearbhadli gu
'm b'i Ghaidhlig a' cheud chanain. Cha 'n o mhain gur
" I labhair Padruig Innisfail nan Righ,
'S a' faidh naomh sin Calum caomh an I,"
ach, fada cian roimh sin, gur
" I labhair Adhamh ann am P;i rras fein
'S gum l)u bhinn a' (Jhaidhlig
Ni-headh, Fhir na Cathrach, ma 'ii it
tlia .seanii fliilidli ag iiuise (lliuiiui:—