Download Volume 12 here

Annual Assembly. 9
" Nuair a bha Gaidhligaig na li-coin,
'S a thuigeadh iad gloir nan dan ;
Bu trie an comhi-adli 's a' choill,
Air iomadh pone, ma's fior am bard."
Ma bha Gaidlilig aig na h-eoin 's mov m' eagal gu 'n do cliaill iad
i. Co dhiubli chreideas sinn e no nach creid, clia d' fhuair miso
naighcachd riandi air duine chual eun a' labhaiit Gaidhlig, ach
aon fhear, agus b'e sin Murchadh nam Port. Air dha tigh'n
dhachaidh blio chuairt air Tir Mor, bha e gearan nacli cuala o
focal Gaidhlig fod 's a bha e air falbh, giis an cual e coileach a'
gairm ann a' Forres. Ach eiod air bith cia mar tha so, co dhiubh
tha Ghaidhlig aosda no chaochladh, 's fhiach i bhi air a cumail
suas, agus air a' cleachdadh agus a rannsaehiulh air a sgath fein.
Nach i so an teanga 's 'n do chuir Oisein an ceill euehdau Fliinn
agus Chuchullain, 'nuair a thul)hairt e ann am fcasgar a bhreoiteachd
agus a dhoille,
" Mar ghath soluis do m' anam fein,
Tha sgeula na h-aimsir a ilh' fhalbh."
Nach aim innte sheinn Donncha Ban " Moladh Beinn Dorain "
agus "Cead Deireannach nam Beann,' agus a chuir Mac ]\Ihaii;h.stir
Alastair i-'a cheile a' bhardachd chumhachdach sin " Sgiol)air('achd
Chlann Raonaill," agus a chuir Tormod Mac Leoid a mach an
" Cuairtear," agus an "Teachdaire Gaidhealach " ann am briatliraibh
cho milis, ceolmhor, binn, ri sruthaibh seimh na Marbhairu.
C aite 'm bheil orain is luraiche na tha r' am faotainn ann an "Sar
Obair nam Bard Gaidhealach," no 's an "Oranaiche" fein, agus
c'aite 'm faigh tliu leithid de ghliocas, de thuigse, agus de
dli'abhachdas 's tha r' am faicinn ann a Leabhar 8hean-fhocal an
t-Siorraim Mhic Neachdainni Ni mo bu clioir dhuinn a bhi
smaointinn gu bheil linn nam bard air siubhal seachad, gu bheil
clarsach nam beann air tuiteam ann an tosd bliithbhuan. Tha
trusgain nan seann fhilidli an deigh teachd a nuas air guaillibli it
chaitheas iad le urram, agus fhatl 's a bhitheas Mairi Nic
Ealair, Eoghainn Mac Cola, agus Niall Mac Leoid, agus
feadhain (die 's 'a cholluinn daonna, cha bhi na Gaidheil gun
bhaird 'nam measg a chumas suas an cliu agus an onoir. Ach,
Fhir na Cathrach, bu choir a' Ghaidhlig a chumail suas agus a l)hi
faotainn ceartais air sgath an t-sluaigh a tha 'ga labhairt—na
ceudan mile de luchd-aiteachaidh na Gaidhealtachd d' an i
is cainnt mhathaireil ; agus d' am bheil liheurla mar theanga
choimhich. (iidheadh 's aithne dliomhsa na sgireachdan
is Gaidhealaiche ann an Gaidhealtachd na h-Alba, a'Mis an sin tha