Bioaniztasuna (6 Mb)
Bioaniztasuna (6 Mb)
Bioaniztasuna (6 Mb)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
A.7 A R I K E T E N A Z A L P E N A<br />
6. familia: IBAR ARABARRAK<br />
- Kokapena: Arabako hego-mendebala.<br />
- Erliebea: Gora-behera handirik gabekoa (450 eta<br />
700 metro artean).<br />
- Klima: Oso hezetasun gutxi. Lehorrerako joera<br />
(600-800 mm/urtean). Negu hotza eta uda beroa.<br />
- Habitatak: Erkametz, arte eta itsas pinu bakanak.<br />
- Animali komunitatea: Azkonarra, katamotza, okila,<br />
arrano sugezalea.<br />
- Paisaje humanizatua: Labore, patata eta erremolatxa<br />
sailak dira nagusi.<br />
7.familia: HEGOALDEKO MENDIAK<br />
- Kokapena: Artzena, Kantauri eta Kodes<br />
Mendizerrak, Arabako Mendien hegoaldean.<br />
- Erliebea: Oso malkartsua (700-1.450 m)<br />
- Klima: Uda oso lehor eta beroak (700-1.100 mm./<br />
urtean). Negu oso hotzak. Haize lehorgarria.<br />
C E I D A<br />
B I O A N I Z T A S U N A E Z A G U T Z E N<br />
NON BIZI DIRA ANIMALIAK ETA LANDAREAK?<br />
Sarritan, sinplifikazio prozesu baten ondoren eta<br />
esparru zientifikoaz kanpo, gauza bera bailiran<br />
erabiltzen dira ekosistema eta habitat terminoak.<br />
Ekosistemaren azterketak ekosistema osatzen<br />
duten elementu biologiko eta fisikoena (osaera),<br />
espazioan eta denboran pairatzen dituen aldaketena<br />
(egitura), elementu horien arteko harremanena, eta<br />
elementu horiek parte hartzen duten prozesuena<br />
(funtzioa) dakartzan bezala, habitatak, berriz, animali<br />
edo landare mota bat (edo komunitate biologiko<br />
bat) bizi den inguruneari egiten dio erreferentzia.<br />
“Ekosistema”, beraz, ez da, gure ikasleei sarritan<br />
esan izan diegun bezala, ingurune bat osatzen duten<br />
izaki bizien edo bizigabeen multzoa soilik; hori eta<br />
osagai horien arteko harremanak eta horietatik<br />
sortzen diren prozesu naturalak baizik. “Ekosistema”<br />
kontzeptua, beraz, kontzeptu dinamikoa eta oso<br />
konplexua da, eta “habitat”, berriz, kontzeptu<br />
estatikoa. Kontzeptu konplexu hori ulertzeko beste<br />
batzuk ezagutu –erlazio trofikoak, materiaren zikloa,<br />
energia fluxuak, segida ekologikoa– eta prozesu<br />
ekologiko errazak aztertu behar dira. Baina hori<br />
- Habitatak: Pago, arte eta erkameztien landaretza<br />
ondo gordea.<br />
- Animali komunitatea: Katajineta, gabiraia, hontza<br />
ertaina, arrano txikia.<br />
- Paisaje humanizatua: Biztanle dentsitate txikia.<br />
8. familia: ARABAKO ERRIOXA<br />
- Kokapena: Arabako hegoaldea.<br />
- Erliebea: Gora-behera handirik gabeko lurraldea,<br />
higatutako sakanekin (380 eta 650 metro artean).<br />
- Klima: Mediterraneo alderakoa. Lehorra, negu<br />
hotzak eta oso uda beroak (500-700 mm/urtean).<br />
- Habitatak: Artadiak, oso murriztuak. Erkametz eta<br />
Aleppo pinu banaka batzuk. Aintzirak.<br />
- Animali komunitatea: Azeria, sugandila, erbinudea,<br />
belatza.<br />
- Paisaje humanizatua: Mediterraneo aldeko<br />
nekazaritza (mahastiak, olibondoak, laborea).<br />
Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzarako uztea<br />
komeni da, nahiz eta ikaskuntza maila honetan izaki<br />
bizidunen arteko harreman errazak, hala nola sare<br />
trofikoak, aztertuko diren. Unitate honetan ez dago<br />
bi termino horiek bereizten dituzten ñabarduretan<br />
sakontzerik, unitate honi dagokion mailaz goitiko<br />
eztabaida baita hori. Nolanahi ere, termino horiek,<br />
biak ala biak, ikasleek esku artean erabiliko dituzten<br />
iturrietan azalduko direnez, senaren bidez haietara<br />
hurbiltzeak lana erraz diezaguke, eta kontzeptuetan<br />
hanka sartzeko arriskurik gabe, gainera.<br />
Ez da ahaztu behar unitate honen helburua ez dela<br />
Euskadiko ekosistemak gure sistema naturalen<br />
funtzionamendu unitateak bailiran ezagutaraztea; ez,<br />
unitate honen helburua hau da, ikaslea ohartaraztea<br />
habitat aniztasunari zor zaiola izaki bizidunak bizirik<br />
irautea, eta izaki bizidun horiek direla, bilakaera,<br />
moldaera eta hautespen prozesu luze baten ondoren,<br />
izadiak leku horretako ingurugiro baldintzetarako<br />
topatu duen soluziorik hoberena.<br />
I N G U R U G I R O H E Z K U N T Z A R A K O M A T E R I A L A K 127<br />
3. A R I K E T A<br />
4. A R I K E T A