Bioaniztasuna (6 Mb)

More documents

Recommendations

Info

A.4 E B A L U A Z I O I R I Z P I D E A K • Euskadiko eskualde naturalak mapa batean kokatzea, klimari, erliebeari, animali eta landare komunitateari eta gizakiaren esku hartzeari buruzko ezaugarri nagusiak definituz. • Euskadiko ekosistema nagusiak osatzen dituzten ingurugiro baldintzak eta animali eta landare komunitateak deskribatzea. • Ingurune hurbileko, eskualdeko eta Euskadiko ohizko espezieak identifikatzea, eta espezie horiek banatuta dauden moduari eta duten biologiari buruzko datu batzuk ematea. • Euskadiko espezieen jokabideak edo morfologiak espezie i horien habitataren ingurugiro baldintzera nola moldatu diren ezagutzea. • Moldaera biologiko batzuk emanda, katalogo bateko ingurugiro baldintzetako batekin erlazionatzea. • Espezieren baten biologiaren ezaugarrietako batzuk delako espezi horren hazpegien bidez ondorioztatzea. • Bizitza basatiari buruzko informazioa erregistratzeko fitxak prestatzea. • Beste izaki bizidun batzuen hiru dimentsiotako ereduak erreproduzitzea, landa lanetan bertan egindako behaketetan eta hartutako erregistroetan oinarriturik. 120 B I O A N I Z T A S U N A E Z A G U T Z E N I N G U R U G I R O H E Z K U N T Z A R A K O M A T E R I A L A K • Katalogo bateko espezieak bizi diren habitataren eta dagokien taxonomi taldearen arabera sailkatzea: alegia, batetik, landareen kasuan, belarrak, zuhaixkak edota zuhaitzak ote diren bereiztea gutxienez, eta, bestetik, animalien kasuan, ornodunak (ugaztunak, hegaztiak, narrastiak, anfibioak, arrainak) edota ornogabeak (intsektuak, araknidoak, bestelakoak) diren bereiztea. • Komunitate basati bateko espezieen arteko sare trofiko errazak eratzea, maila trofiko guztietako banakoak sartuz. • Oreka ekologikoaren hausturaren adibideren bat (maiz gertatzen delako ezaguna den bat edo bat, edo Euskadin gertatutakoren bat) deskribatzea, hausturaren kausak identifikatzea, eta konponbideak edo horrelakorik berriz gerta ez dadin hartu beharreko neurriak iradokitzea. • Txangoren batean behatutako zortzi landare edo animalia oinarri hartuta, klabe dikotomiko erraz bat prestatzea. • Ingurune hurbileko animalia basatiren batek zer ingurune mota duen gogokoen erakustera bideraturiko esperientzia bat planifikatzea, diseinatzea eta burutzea. • Ingurune natural baten krokisa egitea zuzeneko behaketetan oinarrituta. C E I D A
Aurreko hezkuntza mailetako unitateetan aztertu diren edukiak espezie bereko eta desberdinetako kideen arteko bariazioei buruzkoak, beste izaki bizidunetatik eskuratzen ditugun etekinei buruzkoak eta animalien eta landareen beherrizanei buruzkoak ziren. Prozedurei dagokienez, arreta berezia eman zaio zentzumen anitzeko behaketari, bai izaki bizidunen ezaugarri objektibo iraunkorrak zehazteko bai animaliak eta landareak sailtzeko irizpideak ezartzeko oinarri gisa. Bi dira unitate didaktiko honetako helburu nagusiak: alegia, batetik, ingurune hurbileko, eskualdeko eta Euskadiko bioaniztasuna ezagutzea, eta, bestetik, zenbait eremutan bioaniztasuna galdu izanak dakarren arazoari kritikoki heltzeko behar diren oinarrizko kontzeptu ekologikoak ezagutzea. Gaur egungo bizitzeko modua dela eta, gizakiak galdu egin du gainerako izaki bizidunekin eta izadiarekin zuen lotura, baita nekazari giroko herrietan ere. Gure haurrak beren ingurune hurbileko izaki bizidunei buruz ezer jakin gabe hazten dira. Halako batean, txundituta geldituko dira National Geographic-ek egiten dituen dokumental zoragarri horietako batean Serengetiko lehoiak edota Amazoniako felidoak ikusita. Eta zer gertatzen da? Ba, zehaztasun handiagoz ezagutzen dituztela munduko edozein bazterreko ingurugiro arazoak beren ingurunekoak baino. B I O A N I Z T A S U N A E Z A G U T Z E N A.5 D I D A K T I K A O R I E N T A B I D E A K C E I D A “Maite dena baizik ez da babesten, eta ezagutzen dena maitatzen”. Beraz, bioaniztasuna ezagutzen laguntzea da unitate didaktiko honen xede nagusia, bai norberaren inguruneko bioaniztasuna bai Euskadi osokoa. Hori dela eta, ahalegin berezia egin da unitatean ikasgelaz kanpoko ariketak sartzeko. Izan ere, ingurune naturalarekin harreman zuzena izateak ingurunearekin lotura afektibo iraunkorrak sortzen laguntzen duten bizipen pertsonalak izateko aukera ematen baitu, zentzumenak kitzikatzen ditu, eta ingurunea geure zentzumen guztien ekarriaz hautematen laguntzen du. Ikasgaiaren aurrean egotean askoz huts gutxiago egiten da, eta ikasleari bestela ikus ezingo zituen ikaskuntza egoeren aurrean jartzeko aukera ematen zaio. Ezinbestekoa da, beraz, ikaslearen ingurune hurbila ikastetxeko baliabideen inbentarioan sartzea, eta hari eman ohi zaion noizbehinkako erabilera gainditzea. Behaketa deskriptiboa baino gehiago, irudikapenaren neurria eta zehaztasuna landu behar dira, hala nola izaki bizidunen eta ingurunearen arteko harremanak. Ikasleak espazioa sinbolikoki irudikatzeko gaitasuna lortu duenez, ingurunearen krokisak eta neurketak egin ditzake, ingurunearen zuzeneko behaketan oinarriturik. Datuak objektiboki, beste pertsona batzuentzat ere baliagarri izateko moduan, antolatzeko gaitasuna ere garatzen da, eta, beraz, identifikazio klabe errazak erabiltzen zireneko fasea alde batera utzita, nor bere klabeak prestatzen has daitezke, sailkapen irizpide argiak ezarriz. I N G U R U G I R O H E Z K U N T Z A R A K O M A T E R I A L A K 121
Page 2 and 3:
BIOANIZTSUNA-LEHEN HEZKUNTZA BIODIV
Page 4 and 5:
C E I D A A U R K E Z P E N A Mater
Page 6 and 7:
1 S A R R E R A erritmo desberdinak
Page 9:
B I O A N I Z T A S U N A I N F O R
Page 13 and 14:
2 I N F O R M A Z I O O R O K O R R
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23:
Page 27:
L E H E N H E Z K U N T Z A • B I
Page 30 and 31:
1.- Ingurune naturalarekiko sentibe
Page 32 and 33:
A.4 E B A L U A Z I O I R I Z P I D
Page 34 and 35:
B I O A N I Z T A S U N A Z O H A R
Page 36 and 37:
A.7 A R I K E T E N A Z A L P E N A
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
B A R I K E T A B I L D U M A 44 LA
Page 46 and 47:
B A R I K E T A B I L D U M A 46 B
Page 48 and 49:
B A R I K E T A B I L D U M A 48 HA
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
B A R I K E T A B I L D U M A 52 ZE
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
B A R I K E T A B I L D U M A 56 AN
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 63:
Unitate didaktikoa: 2. Zikloa BIOAN
Page 67 and 68:
A.1 K O N T Z E P T U S A R E A C E
Page 69 and 70: A.3 E D U K I A K 3.1 KONTZEPTUAK
Page 71 and 72: Honen aurreko zikloan jada landurik
Page 73 and 74: B I O A N I Z T A S U N A Z B A L I
Page 75 and 76: A.7 A R I K E T E N A Z A L P E N A
Page 87 and 88: B A R I K E T A B I L D U M A C E I
Page 111: B A R I K E T A B I L D U M A C E I
Page 115: L E H E N H E Z K U N T Z A • B I
Page 118 and 119: 1.- Euskadiko ekosistema nagusiak,
Page 122 and 123: Ikasleak ez duenez jada beste izaki
Page 124 and 125: B I O A N I Z T A S U N A E Z A G U
Page 136 and 137: B A R I K E T A B I L D U M A 136 H
Page 138 and 139: B A R I K E T A B I L D U M A 138 H
Page 140 and 141: B A R I K E T A B I L D U M A 140 Z
Page 142 and 143: B A R I K E T A B I L D U M A 142 F
Page 144 and 145: B A R I K E T A B I L D U M A 144 B
Page 146 and 147: B A R I K E T A B I L D U M A 146 I
Page 160 and 161: B A R I K E T A B I L D U M A 160 K
Page 168 and 169: B A R I K E T A B I L D U M A 168 S
Page 170 and 171:
B A R I K E T A B I L D U M A 170 E
Page 173 and 174:
6 A R I K E T A O S A G A R R I A K
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191:
BITARTEKOAK ETA BIBLIOGRAFIA RECURS
Page 194 and 195:
L E H E N H E Z K U N T Z A - B I O
Page 196 and 197:
L E H E N H E Z K U N T Z A - B I O
show all

Bioaniztasuna (6 Mb)

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?