117 <strong>Terra</strong> e <strong>gente</strong> La strécia di Martinei, Morcote (CH) La strécia di mort, Morcote (CH)
<strong>Terra</strong> e <strong>gente</strong> svizzero di Morcote le cui vie <strong>del</strong> centro storico sono tutte strécie e tutte percorribili solo a piedi. Le strécie dei Sardi, dei Ruggia, degli Isella, dei Raggi, dei Restelli, dei Rossi, dei Caccia, dei Martinelli, dei Paleari, dei Calastri, dei Tiravanti sono viuzze dove si affacciano le dimore <strong>del</strong>le famiglie morcotesi degne di nota, che hanno dato lustro al paese contribuendo a costruire la sua storia. Poi vi sono le strécie legate alle attività che lì si praticavano o agli strumenti ad esse inerenti: da la Filanda, di Pessatt (pescatori), da l’Olivée (olive), dal Torc (uva), dal Lambicch (grappa). Anche gli animali, e in particolare i pipistrelli, hanno una loro strécia: Strecia di Tacagnor, che in dialetto morcotese signifi ca pipistrello. Il passare in quello stretto andito che dal lago sale verso la collina poteva essere problematico, soprattutto dal punto di vista psicologico, viste le abitudini di siffatto mammifero che di giorno sta appeso nelle fessure dei muri e di notte va a caccia di prede. Interessante è la Strecia di Mort così chiamata perché conduceva e conduce al cimitero. Si racconta che la salita lungo detta via fosse, durante i funerali, particolarmente faticosa giacché l’unica possibilità di trasporto dei morti era di portarli in spalla e pertanto numerose erano le soste effettuate dai portantini prima di raggiungere la meta. Altre strécie indicano luoghi: da l’Asilo, da Sant’Antoni, da la Capeléta, dal Porton, dal Funtanin, di Ort, dal Figh, di Lögh. Le strécie, quindi, passaggi angusti ma di grande vitalità e di variegata umanità, luoghi di chiacchiere e di pettegolezzi, luoghi di incontri clandestini e di strane frequentazioni. Ed è per questo che lo zio Lèto di Vararo, frazione di Cittiglio, raccomandava ai suoi nipoti: «Quand de nocc passée in re strécia, stii tacàa ai mur perché in mezz passen i anim» (16) . Resta comunque sempre, la strécia, nella memoria di chi da bambino ha avuto la fortuna di vivere con altri compagni indimenticabili esperienze di vita e di gioco. Silvano Formenti ha tradotto i ricordi d’infanzia in poesia utilizzando la sua lingua madre, il dialetto brianzolo. La strecia di sogn Sun pasà per la strecia di me’ sogn, de quand s’eri un bagaj e cunt i me cumpagn de scoeura geougavi a fa ul campion cont un balun. In quela strecia sèmm cresù a svelt, a brazet cun la fantasia e cun la speranza de podé un di vess cumé i bagaj di sciuri cunt i danè per diventà grand senza fadiga. (16) Testimonianza <strong>del</strong>l’amico Luigi Giavini che ringrazio per avermi reso partecipe di suoi ricordi. 118
- Page 1:
Comunità Montana Valli del Verbano
- Page 4 and 5:
Terra e gente Appunti e storie di l
- Page 6 and 7:
Vent’anni di appunti e storie di
- Page 8:
È ben nota la sua attività di stu
- Page 11 and 12:
Terra e gente 12
- Page 13 and 14:
Terra e gente capacità di trasform
- Page 15 and 16:
Terra e gente ve grottesca, lo smar
- Page 17 and 18:
Terra e gente Piero Chiara per imma
- Page 19 and 20:
Terra e gente Così la tramontana c
- Page 21 and 22:
Terra e gente Pur considerando che
- Page 23 and 24:
Terra e gente Il 16 giugno il Sopri
- Page 25 and 26:
Terra e gente In particolare nel Co
- Page 27 and 28:
Terra e gente 3) disinfestare e dis
- Page 29 and 30:
Terra e gente Il dottor Giancarlo P
- Page 31 and 32:
Terra e gente segnatamente per la p
- Page 33 and 34:
Terra e gente Gemonio - Rilievo tom
- Page 35 and 36:
Terra e gente Voltorre - Gavirate I
- Page 37 and 38:
Terra e gente Cittiglio - San Biagi
- Page 39 and 40:
Terra e gente si evidenziano tre ne
- Page 41 and 42:
Terra e gente striaci; nel 1859, me
- Page 43 and 44:
Terra e gente corché ottenuta con
- Page 45 and 46:
Terra e gente torture, roghi, poter
- Page 47 and 48:
Terra e gente della politica luines
- Page 49 and 50:
Terra e gente che altre mitigazioni
- Page 51 and 52:
Terra e gente lora per supplire a u
- Page 53 and 54:
Terra e gente Tanzio da Varallo, Sa
- Page 55 and 56:
Terra e gente commendatario sin dal
- Page 57 and 58:
Terra e gente glia, con l’investi
- Page 59 and 60:
Terra e gente dell’arcivescovo e,
- Page 61 and 62:
Terra e gente Un bilancio complessi
- Page 63 and 64:
Terra e gente ne, gli permisero a l
- Page 65 and 66: Terra e gente Anche la Regina Margh
- Page 67 and 68: Terra e gente 68 Poesia composta da
- Page 69 and 70: Terra e gente Riportiamo alcune fra
- Page 71 and 72: Terra e gente concorso, mentre ci s
- Page 73 and 74: Terra e gente Poesia La sera in Pas
- Page 75 and 76: Terra e gente L’arte poetica del
- Page 77 and 78: Terra e gente Il Contini portò per
- Page 79 and 80: Terra e gente Poesia Da Varese in P
- Page 81 and 82: Terra e gente Vorrebbe dir …. Ma
- Page 83 and 84: Terra e gente Sono solo i titoli e
- Page 85 and 86: Terra e gente DA VARESE O miei comp
- Page 87 and 88: Terra e gente In lor trascorre un f
- Page 89 and 90: Terra e gente E da quasi l’innamo
- Page 91 and 92: Terra e gente Passa, e il tuo fi sc
- Page 93 and 94: Terra e gente Il cinema arriva a Va
- Page 95 and 96: Terra e gente visto ricorda di aver
- Page 97 and 98: Terra e gente il 1895 e il 1915, se
- Page 99 and 100: Terra e gente Cartolina dei primi a
- Page 101 and 102: Terra e gente no numerosi pochi gio
- Page 103 and 104: Terra e gente nimenti o a girare do
- Page 105 and 106: Terra e gente Risi, come ho avuto m
- Page 107 and 108: Terra e gente La strécia di Duno (
- Page 109 and 110: Terra e gente Un piliprand di Orta
- Page 111 and 112: Terra e gente La nuova architettura
- Page 113 and 114: Terra e gente Effi cace è la descr
- Page 115: Terra e gente C’è da annoverare
- Page 119 and 120: Terra e gente per assumere nuove de
- Page 121 and 122: Terra e gente La ruga di Cuveglio 1
- Page 123 and 124: Terra e gente Nello specifi co, vol
- Page 125 and 126: Terra e gente Solo grazie all’imp
- Page 127 and 128: Terra e gente l’iniziativa sia la
- Page 129 and 130: Terra e gente Fotografi a dell’in
- Page 131 and 132: Terra e gente bibliotecaria regiona
- Page 133 and 134: Terra e gente Esistono poi 16 “bi
- Page 135 and 136: Terra e gente Il secondo progetto,
- Page 137 and 138: Terra e gente CARLO AMORETTI, Viagg
- Page 139 and 140: Terra e gente ID., Lo strepito dell
- Page 141 and 142: Terra e gente FRANCESCA BOLDRINI, C
- Page 143 and 144: Terra e gente Segnaliamo a questo p
- Page 145 and 146: Terra e gente - Un maccagnese tra i
- Page 147 and 148: Terra e gente Sulla personalità de
- Page 149 and 150: Terra e gente VARIA ET CURIOSA Ci p
- Page 151 and 152: Terra e gente GIUSEPPE VITTORIO PAR
- Page 153 and 154: Terra e gente Volume 2 presentato i
- Page 155 and 156: Terra e gente Volume 4 presentato i
- Page 157 and 158: Terra e gente Da sinistra: Serena C
- Page 159 and 160: Terra e gente Da sinistra: Giuseppe
- Page 161 and 162: Terra e gente Da sinistra: Andrea S
- Page 163 and 164: Terra e gente Da sinistra: Serena C
- Page 165 and 166: Terra e gente Da sinistra: Giuseppe
- Page 167 and 168:
Terra e gente Da sinistra: Angela V
- Page 169 and 170:
Terra e gente Da sinistra: Marco Ma
- Page 171 and 172:
Terra e gente Volume 20 presentato
- Page 175:
Videoimpaginazione e stampa: Tipoli