03.01.2015 Views

К. Д. Каймул

К. Д. Каймул

К. Д. Каймул

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ТМД елдершдеп экономикалык кайта курулардьщ езшдш<br />

epemueniKmepi болды:<br />

1) Посткецестш мемлекеттерде жузеге асырылган кайта курулардьщ<br />

сипаты мен багыттары XX гасырдыц 80-жылдарында басым болтан<br />

социалистш кайта куру идеяларына непзделдь Бул эрекеттер тэуелаздш<br />

алган жас мемлекеттерде жаца улттык мемлекетпк курылымды<br />

калыптастырумен катар жургендштен, киындьщтарга алып кедщ.<br />

2) Жаца жагдайлардагы экономикалык кайта курулардьщ максаты<br />

мен м1ндеттер1 ap6ip мемлекеттщ когамдык-саяси жэне элеуметтшэкономикалык<br />

eMipimn непздерш де езгертш, кайта карауга мэжбур<br />

erri.<br />

3) ЖастэуелЫз мемлекеттердщ геосаяси, улттыкжэне экономикалык<br />

мудделершщ эркилы болуы ce6enri ТМД елдершде кайта курулардыц<br />

ез1цщк ерекшел1ктер1 калыптасты.<br />

Жалпы алганда, КСРО ыдырауы ондагаи жылдар бойы калыптасып,<br />

дамуга непз болтан барлык шаруашылык байланыстардыц бузылуына,<br />

саяси жэне элеуметпк белектеиуге алып келдь Б1рыцгай жоспарлау<br />

жуйесшщ жойылуы, ортак валютадан бас тарту, аса ipi emnpicriK<br />

кешендерд1 стихиялы турде менппктену, сьфткы сауца эрекетш<br />

босацсыту шаралары «вдМстщ курт кулдьфауына себешш болды.<br />

1993 жылы бурынгы КСРО курамында болтан мемлекеттердщ Тэуелаз<br />

Мемлекеттер Достастыгын куруы олардыц тарихи тагдырларыныц<br />

ортактыгына, 6ipryrac экономикалык кещстш ретшде уЗак жылдар<br />

6ipre дамыганына байланысты болды.<br />

Keft6ip мемлекеттердщ Ж10 Кецес Одагы курамында болтан кезден<br />

б1рнеше есе темендеп кети. Орташалар табын калыптастьфу<br />

журпзщщ. Шамадан тыс инфляция журш, улттык валюта багамы<br />

курт томендед1, мемлекетпк бюджет дефицип орын алды. Осы Kepi<br />

03repicTep нэтижесшде халыктыц басым белшнщ табысы азайып,<br />

элеуметпк тецаздш айкын керше бастады. Халыкаралык уйымдар<br />

мен Халыкаралык валюта коры берген несиелер бастапкы жылдары<br />

мемлекеттщ бюджеттщ KeM-KeTiriH толтыруга жумсалды.<br />

2000 жылдан берп кезецде мемлекеттер тургысында жузеге<br />

асырылтан каржылык турактандыру, акша массасын азайту жэне т.б.<br />

шаралар инфляцияны азайтуга мумкшдш берд1. Дегенмен тэуелаздш<br />

алганнан кешнп оншадты жыл ншнде.ТМД мемлекеттершщ басым<br />

кеппшпгшде элеуметпк мэселелер ушыгып, халыктыц eMip суру<br />

децгеш темендеп Kerri.<br />

Экономистер «куйзелюпен емдеу» деп атаган осы кезецнщ басты<br />

корытындылары ретшде мына мэСелелерд1 атап етуге болады: 1)<br />

ТМД елдершщ басым кеппшппнде нарьщтьщ шаруашылыктыц<br />

непз1 каланды; 2) жеке кэсшкерлш салыстырмалы турде кернекп<br />

экономикалык кушке айнала бастады; 3) экономиканыц салальщ<br />

курылымында ппшзат ендорупп салалардыц yneci артуы ce6enri<br />

жагымсыз езгерютер болды; 4) инфляция каркыны баяулаганымен, ecyi<br />

байкалып отыр; 5) элеуметпк сипаттагы проблемалар пайда болды.<br />

109

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!