You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
пен оныц курылымына енетШ салалардыц орналасуы мен дамуыньщ<br />
экономикалык тшмдшш жатады.<br />
©лемдак тэж1рибеде елдердщ сырткы экономикалык саясатыныц<br />
непзп eKi ynrici бар: импорт алмастырушы жэне экспортка<br />
багдарланган.<br />
Импорт алмастырушы экономикалык саясатты узак жылдар бойы<br />
ресурстык мумкшд1ктер1 зор, алып елдер (Yцщстан, Бразилия, КСРО,<br />
Кытай) устанды. Сол жылдары ipi дамушы елдердщ перифериялык экономикалары<br />
упйн осы улпнщ ец тшмд1 екендптн нёпздеуге тырыскан<br />
экономистер де болды. Импорт алмастырушы саясат ел экономикасы<br />
дамуыньщ белгии 6ip кезещнде жертащйт ецбек ресурстарын камту,<br />
валюта корын сактау жэне т.б тургысында тишда болуы да мумкш.<br />
Дегенмен узак мерзшд! даму болашагында бул саясат шаруашылык<br />
курылымыныц шектеул1 дамуына алып кёяеда, гылыми-техникалык<br />
прогресс тежеледй жекелеген салалардыц карышты дамуына innti<br />
каржыныц жетюпеу1 бегет болады жэне т.б.<br />
Экспортно багдарланган экономикалык саясаттыц нагыз улпс1<br />
ретшде XIX г соцындагы АКД1 экономикасын алуга болады. Бул<br />
кезецце АКШ экспортка багдар алу аркылы толемдер балансыныц Kepi<br />
сальдосын жоюга тырысты жэне элемдж нарыкта ёзщщ басымдьшыгын<br />
орнатуы кажет болды. Еюнпп дуийежузшш согыстан соц осы тенденция<br />
Батые Еуропа eлдepi мен Жапонияга тэн болды. 70-80-жылдарда<br />
Оцтустш-Шыгыс Азияныц жаца индустриялык eлдepi дамудыц жeтeкшi<br />
улпс1 рщ$Еще осы багытты устана бастады. Экспортка багдарланган саясатты<br />
устану елге негурлым дамыган елдерден мол келемдеп шeтeлдiк<br />
тiкeлeй инвестицияларды тартуга, гылым мен техника жацалыктары<br />
мен технологияларды eHri3yre колайлы жагдай тугызады.<br />
Экспортка багдарланган елдер экономикасыньщ дуниежузтк<br />
шаруашылыща цамтылуы - 6ipHeuie децгейлерден туратын узак<br />
процесс. Муны Жапония мен 6ipKaTap жаца индустриялык елдердщ<br />
экономикасын зертгеу нэтижесшде ресейлж галымдар ажыратып,<br />
сипаттаган.<br />
Eipimui децгейде елдщ халыкаралык нарыкта бэсекеге тусе алатын<br />
тауарлары болмайды немесе олардыц бэсекеге тусу кабшелт темен болады.<br />
BipaK елде шикЁзат пен бастапкы материалдар болады. Шик1зат<br />
экспорты мундай ел удан аса кажет. Соган карамастан, экспорттын<br />
бул Typi елдщ негурлым дамыган елдермен езара байланыстарыныц<br />
6ipiHini сатысы ретшде карастырылады, ейткеш будан тускен пайда<br />
мен тжелей шетел инвестициясы шаруашылыктын ецдеупп салаларын<br />
дамытуга непз болады.<br />
Ек 'шш1 децгейде ел экономикасы шиюзат пен ецбекп кеп кажет ететан<br />
ешмдерд1 ецщрш, экспортка шыгара бастайды. Осыныц нэтижесшде<br />
шишзат экспорты ыгыстырылады. Бул кезенде эдетте экспортка мунай<br />
ецДеудщ еншдерь курылыс материалдары, токыма буйымдары, химия<br />
198
Change language