К. Д. Каймул

си окигалар, XX гасырдыц 50-60-жылдарында Ecici жэне Жаца Дуниеде
отарлык жуйенщ Kyftpeyi, 80-90-жылдарында социалиспк жуйенщ
ыдырауына байланысты окигалары кпал erri.
1939-40 жылдары КСРО курамына Балтык бойы елдер1 мен
керпцлес аудандар косып алынды, осыныц есебшен дуние жузшшщ ец
улкен мемлекетшщ аумагы одан 9pi кецейе туст1. Екшпп дуниежузшш
согыс барысында Польша, Югославия, Грекия аумактары кайта
белюке Tycin, Германия Еуропаныц коптеген елдерш басып алган болатын.
Согыстан соц, Потсдам конференциясыныц щепймше сэйкес,
жецшюке ушыраган Германияныц Шыгыс Пруссия деп аталатын
аймагы КСРО мен Польшага белшш бершдг Ал осындагы Клайпеда
каласы (бурынгы Мемель) Литвага косылды. Кешннен, Кецес Одагы
ыдыраганнан кешн тэуелаз Ресей Федерациясыныц шекараларын
аныктау барысында Калининград облысы анклав аумак ретшде Польша
мен Литва аралыгында калып койды.
Екшпп Дуниежузипк согыстан кешн Италияныц, Югославияныц,
Польша мен КСРО-ныц мемлекетпк шекаралары езгерш, саяси картада
жацадан Югославия Социалиспк федерациялык республикасы
(ЮСФР) калыптасты, ал бурынгы Германия орнында Германия
Федерациялык республикасы (ГФР) мен Германия Демократиялык республикасы
(ГДР) мемлекеттер1 пайда болды. Румыния, Болгария, Венгрия,
Финляндияныц согыска дешнп шекаралары калпына келнршдь
Шыгыс Еуропада пайда болган социалиспк мемлекеттер б1ртутас
социалиспк блокка 6ipiicri.
Азияда бул кезецде Индонезия мен Вьетнам (1945 ж), Филиппин
(1946 ж), Ундютан (1947 ж), Бирма (каз1рп Мьянма), Цейлон (каз1рп
Шри-Ланка) тэуелаздйтн алды. 1948 жылы Корея белшш, 38° с.е.
бойымен журпзшген демаркациялык сызьщтыц солтуспгшде Корея
Халык Демократиялык Республикасы (КХДР), ал оцтуспгшде Корея
Республикасы пайда болды.
Б ¥ ¥ 1947 ж 29 карашасында кабылдаган шеш1мше сэйкес, Палестина
аумагынан белшген жерде 1948 ж Израиль мемлекеп калыптасты. Дегенмен,
бул шеппмге араб элем1 бастапкыда-ак карсы болды, бул аумактагы
дши-саяси кактыгыстарды кушейте Tycri. Кейшп жылдары Израильдщ
баскьшшы эрекеттерше тап болган Палестина ез жершщ едэу1р белптнен
айрыльш калды. Сол себепп сан гасырлык тарихы бар Палестина
мемлекеп каз1рп кезде мэртебес1 аныкгалмаган мемлекет деп саналады.
1949 жылы Азияныц алып мемлекеп - Кытайда мемлекеттш
курьшымы езгерш, К^ытай Халык Республикасы жарияланды. XX
гасырдыц 50-60-жьшдары Азия мен Африкадагы отарлык иел1ктердщ
тэуелаздж алуымен байланысты саяси картада улкен езгерютер болды.
Жалпы алганда, Екшпп Дуниежузшк согыстан соц Азия, Африка,
Америка, Мухит Аралдарында 101 ел саяси тэуелс1зджке кол жетюзд1,
олардыц катарына Еуропадагы жаца тэуеле!з ел (Мальта) косылды.
7