Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2. Eipmymac аумацты алып жатцан мемлекеттер (Франция, Испания,<br />
Польша, Венгрия жэне т.б.). Олардыц аумагы квадрат немесе<br />
децгелек пппщщ болып келедь Бул ш ети аудандардыц ел орталыгына<br />
шамаменб1рдейкашыктыктаорналасуына,мемлекегпкшекараларыныц<br />
салыстьфмалы турде кыска болуына, катынас жолдарыныц негурлым<br />
жаксы тарамдалуына, аумактыц экономикалык дамуына жэне<br />
баскарылуына колайлы жагдай жасайды. Дегенмен, сырткы nimmi<br />
колайлы елдщ аумагында да оныц nrepmyi мен баскарылуына кедерп<br />
келпретш табиги факторлар (бшк таулар, батпакгар жэне т.б.) болуы<br />
мумкш. Мысалы, Перу бшк Анд тауларымен ек1 болшке белшш жатыр.<br />
3. Шашыращы мемлекеттер (Индонезия, Филиппин сиякты<br />
аралдык мемлекеттер, eKi бол1ктен туратын Малайзия жэне т.б.).<br />
Аумагы б1ртутас емес, б1рнеше бел1ктерден туратын мундай мемлекеттерде<br />
баскару жэне корганыс, катынас жолдары, экономикалык байланыстар<br />
бойынша киындыктар туындайды. Окшауланган аумактарда<br />
мемлекеттщ innci 6ipniriH бузуга эрекеттену кимылдары, эртурл! imKi<br />
кикшжщдер, ел астанасыныц орнына катысты таластар туындауы<br />
мумкш. Мундай мемлекет типше АКД1-ты да жаткызуга болады: оныц<br />
курамына иретш Аляска мен Гавай аралдары непзп аумактан шалгайда<br />
орналаскан, бул косымша экономикалык шыгындарга себеппп болады.<br />
4. К^рамында анклавтар бар мемлекеттер. А нклав - мемлекеттщ<br />
непзп аумагынан баска мемлекеттердщ жерлер1 аркылы белшш<br />
жаткан немесе баска мемлекеттщ аумагында орналаскан аудандар.<br />
Анклав жагдайындагы аудандар катарына Ресей Федерациясыныц<br />
курамына енетш Калининград облысы, Эз1рбайжан курамындагы Нахичевань,<br />
Испания курамына енетш, 6ipaK Мароккода жаткан Сеута<br />
мен Мелилья жэне т.б. анклавтар жатады. Анклавтар жалпы алганда<br />
мемлекеттщ стратегиялык жагдайына колайлы эсер еткешмен, елдщ<br />
эскери жагынан осал, экономикалык байланыстарга колайсыз аудандары<br />
болып табылады.<br />
Мемлекеттер арасындагы кещстш катынастар ш екаралар аркылы<br />
реттеледь Осы тургыда мемлекеттщ саяси-географиялык орны<br />
аныкталады.<br />
Шекараларды зерттейтш гьшым саласын географиялык; лимология<br />
деп атайды. Мемлекетпк шекаралардыц калыптасуына эртурл1<br />
факторлар эсер етед1, сондыктан олар табиги шептер (езен, кел, тау<br />
жоталары жэне т.б.), этностыц коныстану аумагы бойынша етед1, кей<br />
жагдайларда дши, саяси жагдайларга байланысты тургын халыктыц<br />
niKipi ескершмей журпзшген шекаралар да бар. Жалпы алганда, дуние<br />
жуз1 аймактары бойынша мемлекеттмс шекаралардыц керсеткшггёр1<br />
эргурл1 болады (8-кесте).<br />
63
Change language