You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
элеуметтш-мэдени жаЬандану экономикалык тургыда галамдык интеграцияланумен<br />
катар журуде. Ресейгалымдары галамдык экономикалык<br />
дамуда интеграцияланудын б1рнеше тербелмел1 козгалыстары<br />
болгандыгын атап керсетедо.<br />
Алгаищы галамдьщ интеграцияльщ толцын (1846-1914 жылдар)<br />
кезещнде жетекий орында ¥лыбритания болды. Эйткеш бул<br />
ел енеркэсш революциясыныц отаны ретщце жэне сауда, каржы<br />
катынастары жогары дэрежеде дамыган бес курльщта отары болтан улы<br />
империя болгандыктан, элемдж интеграциялану осы елдщ тещрегшде<br />
журдг. XIX гасырдыц ортасына карай дуниежузшш сауданыц есу<br />
каркыны ец жогары децгешне жетй. Дэл осы кезецде тауар экспортымен<br />
катар, каржыны сыртка шыгарудыц мацызы кушедь Bip елден<br />
eKiHuii елге аударылган каржы таскыны галамдык экономикалык даму<br />
мен ынтымактастыкка нейз салды. Каржы козгалысымен катар, елдер<br />
арасындагы кешькон каркындай бастады. Осы кезецде Еуропадан<br />
баска курлыктар мен аймактарга, соныц мшнде АЩЫ пен Канадага<br />
коныс аудару ете жогары децгейге жетп,<br />
Fалымдар галамдьщ дезинтеграция (1914-1945 жылдар) деп атаган<br />
кезец адамзат тарихындагы Bipimni жэне Екшпп дуниежузшш согыстар<br />
аралыгын камтыды жэне аса жойкын экономикалык дагдарыстармен<br />
сипатталды. Мысалы, 30-жылдарды камтыган ¥лы дагдарыс кезшде<br />
элемдш сауда 40%-га кыскарды, шетелдш каржы салымдары 1,1 млрд<br />
доллардан 110-170 миллион долларга дешн кыскарып кетп. Тауар<br />
экспортыныц кулдырауыныц ец теменп керсетк!штер1 1938 жылга<br />
сэйкес келдь Экономикалык ынтымактастьщтыц элЫреу1 ез кезегшде<br />
саяси жагдайды одан 9pi ушыктырып ж1берд1.<br />
Ектий галамдьщ интеграцияльщ толцын (1946 жылдан 80-жылдарга<br />
дешн) Екшпп дуниежузшш согыстан кешнп жылдар кептеген<br />
елдердщ экономикасыныц кайта ерлеу1мен, бурынгы одактастардыц<br />
езара экономикалык мэмшеге келу1мен сипатталды. Батые Еуропа<br />
экономикасын калпына келт1ру жоспары АКЩ-тыц сол кезецдеп<br />
Мемлекетпк хатшысы Дж. Маршаллдыц бастамасымен жузеге аса бастады.<br />
Ал Жапонияда кираган экономиканы калпына келпру дэл осы<br />
тэр1зд1 Додж-Макартур багдарламасы непз1нде журпзщщ. Сонымен,<br />
XX гасырдыц 70-жылдарында халыкаралык ецбек белшкп мен сырткы<br />
сауда калпына келпршдь BipaK дэл осы кезде элемд1 екйге айырган<br />
капиталиетж жэне социалистш куштердщ саяси, экономикалык<br />
бэсекелеспп мен кыргикабак кезец орын алды.<br />
Постиндустрияльщ кезецдег1 галамдьщ интеграция (XX гасырдыц<br />
80-жылдарынан Ka3ipri кезге дешн). XX гасырдыц 80-жылдарынан бастап<br />
epic алган гылыми-техникальщ революция б1ртшдеп галамдьщ<br />
гьшыми-акпараттьщ революцияга жол берд1. Бул кезецде халыкаралык<br />
децгейдеп ултаральщ б1рлест1ктер мен каржы институттары, эртурл1<br />
аймактардагы елдерд1 бфшпретш ipi интеграцияльщ одактар<br />
175
Change language