You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
лынан ендарш жаткан жаца индустриялык елдер “колдарга” айналган.<br />
Азия агзасыныц “Tipuimiri” едэу1р дэрежеде мунай экспорттаушы елдер<br />
мен элемнщ жаца каржы орталыктарына (Сянган, Сингапур, Бахрейн<br />
жэне т.б.) да тэуелдь<br />
Еуропада аса бшк тау т1збектер1 болмаганымен, жер бедер1 алуан<br />
турлЫпмен сипатталады; мундагы елдердщ Kenuimiri тещз<br />
жагалауында немесе аралдар мен тубектерде орналаскан; бул аймакты<br />
мыцдаган жылдар бойы адам эрекет1 каркынды турде езгертуде. Бул<br />
макроаймактагы халык саны 2010 жылы 739 млн адамга жетп. Бул<br />
дуние жуй халкыныц 10,7%-ын курайды. Дуние жуз1 макроаймактары<br />
арасында бул керсетюш бойынша Еуропа Азия, Африка, Америкадан<br />
кешнп тертшпп орын алады. Еуропа аумагыныц салыстырмалы турде<br />
шагын болуына, айтарлыктай iniKi кедергшердщ жоктыгына жэне тарихи<br />
даму ерекшел1ктерше байланысты 6ipryrac экономикалык кещстнс<br />
калыптасады. Fалымдардыц бейнел1 сез1мен айтсак, мэдени тургыдан<br />
“юшкентай” Еуропаны Ежелп Грекия мен Рим империясыныц<br />
дэстурлер16ipiicripin, христиандьщ кундыльщтар “жел1мдеп тур”.<br />
Мезоаймактар катарына дуние бел1ктервдеп табигаты, тарихимэдени<br />
даму сипаты жэне тагы баска iuiKi ерекшел1ктер1 непзшде<br />
ажыратылатын аймактар жатады. Сонымен, бул мэселеш Азияныц<br />
мезоаймактары мысалында карастырайьщ.<br />
Азияныц табигат жагдайларыныц, экономикалык жэне саяси<br />
дамуыныц ерекшел1ктер1 “бытырацкы, ала-кула” экономикалык<br />
кещспктщ калыптасуьша себеп болды. Дуниенщ уш белплнщ<br />
тогысында жаткан Оцтустт-Батыс Азияныц экономикалык жэне<br />
саяси-географиялык жагдайы айрьщша. Оцтустж-батыс Азияныц жер<br />
койнауында элемдеп мунай корыныц 2/3-i шогырланган. XX гасырдыц<br />
eKimui жартысынан 6epi бул аймак галамшардагы ец кикшжвд коп<br />
аумактардыц 6ipi болып отыр.<br />
Шыгыс Азия орасан зор, табигаты алуан турл1 аумакты алып жатыр,<br />
Кытайдыц аркасында халык саны да мол. Мунда дшдердщ K e n T iri жэне<br />
даосизм мен конфуцишнк, буддизм мен ламаизм, синтоизм, католикпк<br />
дшдердщ тыгыз уштасуы тэн. Аймакта экономикалык жагынан 6ip-<br />
6ipiHe жакындасып келе жаткан елдер жуйеа калыптасуда. Гылымитехникалык<br />
шеппмдер мен ец жаца ешмдер ецщрудщ кешбасшылары<br />
болып табылатын Жапония мен К^ытай бул жуйенщ орталыктарына<br />
айналган. Аталган шецберге жаца индустриялык елдер де енедь<br />
Бшк таулар, таулы успрттер мен шелдер тэн болатын Оцтустт<br />
Азияны кейде субконтинент деп те атайды. Мунда буддизм мен индуизм<br />
сиякты ежелп дшдер пайда болды. Аймакша халкы саныныц<br />
KenTiri женшен гана емес, салыстырмалы турде “жас” болуымен<br />
жэне ауылдьщ eMip салтыныц (титл каланыц езшде) кец таралуымен<br />
ерекшеленед!. Экономикалык орталыгы алып Ундгстан болып табылады.<br />
53
Change language