Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
5-такы ры п. ДУНИЕ ЖУ31ЕЛДЕР1НЩ ТИПОЛОГИЯСЫ<br />
5.1 Елдерд1 топтастырудын Ka3ipri<br />
замангы керсетк 1ш тер1<br />
ЕлдерЫ топтастыру географиядагы курдел1 эдкнамальщ мэселе<br />
болып табылады. Елдерд1 топтастыруда эртурлi белгшер басшылыкка<br />
алынады: аумагыныц келем1, халык саны, белгш 6ip климаттык белдеуде<br />
орналасуы, табиги ресурстармен камтамасыз eTmyi, белгш 6ip<br />
этностык, д1ни жэне еркениетпк кауымдастыкка жатуы, урбандалу<br />
децгеш жэне элеуметпк-экономикалык даму децгеш.<br />
Елдерд1 элеуметпк-экономикалык даму децгеш бойынша топтастыру<br />
непзше сандъщ кана емес, сапалъщ кврсеткштер де алынады.<br />
Б ¥ ¥ елдерд1 топтастыруда елдщ ЖЮ келемшщ жан басына<br />
шаккандагы керсеткштерш, жалпы енеркэсш етм ш д еп ендеупп<br />
саланыц yneci, халыктыц бш м децгеш мен OMip жасыньщ узактыгын<br />
ескеред]. Эрине, елдерд1 каншальщты эртурл1 керсетюштер непзшде<br />
топтастырганымен, эр елдщ езщщк, кайталанбас бет-бейнеа бар.<br />
Сондыктан бул уйым топтастыруды белгш 6ip колданбалы максатты<br />
орьщцау ушш (мысалы, мешеу елдерге БУУ керсететш арнайы кемек<br />
багдарламалары) журпзед].<br />
Х алы кты ц OMip суру децгеш мен сапасы. Халыктыц eMip<br />
суру децгеш экономикалык жэне элеумегпк керсетюш болып табылады.<br />
Жалпы алганда, муны халыктыц езше кажетп материалдык<br />
игшктермен жэне кызмет турлер1мен камтамасыз етшушщ децгеш<br />
деп атауга болады. OMip суру децгеш - халыктыц жайлы eMip сурушщ,<br />
игшктер мен кызметтерд1 тутынуыныц децгеш, адамдардыц eMipiHe<br />
керекп Heri3ri кажеттшктермен камтамасыз етшу KepceTKiuii.<br />
Ka3ipri кезде галамдык экономикалык дагдарыс жайлаган элемде<br />
елдердщ экономикалык ЖYЙeлepi езгерктерге Tycin, нарыктык<br />
экономиканыц элеумегпк багдарлануы мен тургын халыктыц eMip суру<br />
децгейш камтамасыз ету басты орынга шьщты. Эртурлi елдердеп eMip<br />
суру децгейлерш езара салыстыру ушш эдетте жан басына шаккандагы<br />
ЖУЭ келем1, тутыну багаларыныц индекс], тутыну курылымы сиякты<br />
экономикалык керсетюштермен катар, адамдардыц eMip жасыныц<br />
узактыгы, туу мен ел1м коэффициенттер^ сэби eлiмiнiц децгей] тэр1зд]<br />
элеуметпк-демографиялык керсеткштер кажет. Белгш 6ip елдеп<br />
eMip суру децгешне бага беру упин мынадай непзп керсетюштер<br />
кол даны лады:<br />
• тургын халъщтыц табыс Monuiepi (жан басына шаккандагы номиналды<br />
жэне накты табыс, табыстарды ж1ктеу KepcenaniTepi, орташа<br />
жалакы, зейнетакыныц ец аз, орташа жэне накты мелшер^ KyHKepic<br />
минимумы жэне т.б.);<br />
• тургын уй (6ip тургынга шаккандагы тургын уй ауданы);<br />
77
Change language