You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
сипатын, тауар мен кызметтщ едэу1р б е л т н щ сырткы нарыкка<br />
шыгарылуын, элеуметик камсыздандырудьщ жогары децгейде болуын<br />
атауга болады. Осылардыц аркасында Батые Еуропаныц шагын<br />
капиталист^ елдершщ Ka3ipri дуниеде езщщк орны бар.<br />
Ушшш/ mottKfl галым «жаца индустрия елдерЪ> деп аталатын<br />
елдерд1 енпзген. Бул елдердщ ЖЮ-нщ салалык курылымында ецдеупп<br />
енеркэсш улес! 20%-дан асып тусед1, ал оныц экспорттагы улес<br />
салмагы 50%-дан кеп. Бул топтагы елдер катарына ресейлш галымдар<br />
эдетте Бразилия, Мексика, Аргентина, Корея Республикасы, Сингапур,<br />
Малайзия, Таиланд, Филиппин, кейде Индонезияны жаткызады. Бул елдерге<br />
шетел инвестициясы мен жогары технологиялар, арзан жумыс<br />
купи есебшен экономиканыц, 9cipece еццеупй енеркэсштщ жогары<br />
каркынмен дамуы тэн болады.<br />
Жалпы алганда, жаца индустриялык елдердщ басты ерекшелттер1<br />
ретшде мыналарды атап етуте болады: бурын Батыстыц дамыган<br />
елдершщ шиюзат базасы кызметш аткарган, артта калган аумактар<br />
болуы; накты ойластырылып, арнайы экономикалык даму стратегиясына<br />
сэйкес дамытылуы; гылыми-техникалык жетюпктерд1 пайдалану<br />
непзшде езщцйс жетекпп салаларга мамандануы; ЖЮ келемшщ ете<br />
улкен каркынмен артуы; жогары технологиялар непзшде енд1ршген<br />
енерюеш ешмдерш экспорттауга мамандануы.<br />
Tepmiumi топты мунай экспорттайтын елдер курайды. Олардыц<br />
кешшлйт ОПЕК мушелер1 болып табылады. Бул топтагы елдердщ (Бахрейн,<br />
БАЭ, Катар, Кувейт, Оман, Сауд Арабиясы, Иран, Ирак жэне<br />
т.б.) элеумегпк-экономикалык даму децгейлер1 ете улкен алшактык<br />
жасайды. Осы тургыда мунай экспорты бул елдердщ барлыгы ушш де<br />
аса мацызды фактор болганымен, елдердщ элеумегпк-экономикалык<br />
мэртебесш аныктау ушш жеткшшш болады. ©йткеш, бул елдер ауданы,<br />
халык саны, элеумегпк курылымы, когамдык даму бойынша 6ip-<br />
GipiHeH айырмашылык жасайды.<br />
Бул топтагы елдерге тэн ерекшелттер ретшде мыналарды атап<br />
етуге болады: жан басына шаккандагы ЖЮ мелшершщ жогары<br />
болуы; кем1рсутек шшозатыныц мол корыныц болуы; мунай<br />
экспортыныц аркасында экономиканыц баска салаларын дамытуга<br />
ж еткш кп каржыныц болуы. Сонымен катар, араб монархияларында<br />
жогары технологияларга непзделген кала курылысы, Ka3ipri замангы<br />
катынас жолдары, ауыл шаруашылыгыныц жаца салалары дамытылып,<br />
каржыльщ орталыктар пайда болган.<br />
Eecinuti топтагы елдерд1 «концессиялык даму» мен «n3repfli жалга<br />
беру» тэн усак елдер мен аумактар курайды. Жалпы алганда, халык<br />
саныныц аз болуы, аумактарыныц шагын болуы жэне кепш ш пнщ<br />
аралдарда орналасуы бул елдер мен аумактардыц даму ерекшелшгерш<br />
калыптастырган. Kja3ipri кезде аталган топтагы елдер мен аумактарда<br />
(Барбадос, Бермуд, Виргин аралдары, Нидерландтьщ Антиль аралда-<br />
87
Change language