03.01.2015 Views

К. Д. Каймул

К. Д. Каймул

К. Д. Каймул

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

2. Жуйенщ элементтерш талдау мтдеттерше цатысты улгшер.<br />

Бул улгшер катарына кала халкыныч тыгыздыгын аныктау, табиги<br />

кубылыс байкалатын аумактыч шекараларын статистикалык талдау,<br />

инженерлш курылыстарды жобалауда морфометриялык талдау жасау<br />

жатады.<br />

3. Аудандастыру (зоналау) мтдеттерше цатысты улгшер.<br />

Кургакшылыктын радиациялык индёксш е байланысты табиги ландшафттар<br />

типтерш ажырату, аудандар мен баска таксономияльщ<br />

бфЛ1Ктерд1 бел1П алу уш ш улгшер жасау, калалардын ыкпал ету<br />

аймактарын жштеу, аумактарды эртурл1 устанымдар н епзш де аудандастыру<br />

жэне т.б. улгшер осы топка жатады.<br />

Аумак пен аумактык ресурстар концепциясы. Казфп замангы<br />

географияньщ эдкнамальщ жэне практикалык шепймдЬршдеп<br />

географиялык кещстак туралы угымдардыц непзвде аумак; концепциясы<br />

айкындала бастады. Бул концепцияда аумактагы табиги ландшафт,<br />

тургьш халык жэне шаруашылыктын бфдзп ескершедк<br />

Географиялык орны, шартты шекаралары бар, салыстырмалы турде<br />

туракты, ресурстык элеуетке ие табиги аумакты ландшафт ретшде<br />

тус1нуге болады. Тургын халык, - ландшафтыны коныстанган этнос.<br />

Этностын жалпы саны, курылымы, тыгыздыгы, коныстану сипаты болады.<br />

Шаруашыльщ аумактык ендарк кеш еш рет1нде карастырылады<br />

жэне eндipic келем1мен, орналасуымен, iuiici жэне сырткы байланыстарымен,<br />

бастапкы ресурстарымен, технологияларымен жэне нарыгымен<br />

сипатталады. Казфп замангы колданбалы география осы уш блоктын<br />

н еп зш де калыптаскан кргамныц аумацтыц уйымдасуын (КА¥) жобалаумен<br />

айналысады.<br />

Эрбф аумактык кешен белгш 6ip физикалык-географиялык,<br />

экономикалык-географиялык жэне элеуметпк-географиялык ауданньщ<br />

аукымында калыптасады. Кеп жагдайда бул уш ауданньщ шекаралары<br />

6ip-6ipiHe сэйкес келмейдь Баскаша айтканда, белгш 6ip накты<br />

аумактык кешен калыптасатын эрб!р физикалык-географиялык,<br />

экономикалык-географиялык жэне элеуметпк-географиялык аудан<br />

езшдпс накты типке жатады.<br />

Аумак концепциясында «аумак» жэне «кещстж» угымдарынын<br />

айырмашылыгы айкын ажыратьшады. Аумак; деп табиги, экШшШйк,<br />

саси жэне баска шекаралары бар, заттар мен кубылыстарга толган, шекарасы<br />

туракты курлык белнтн атайды. Ka3ipri кезде географтар ландшафт,<br />

этнос жэне элеуметпк-экономикалык жуйелер калыптастырган<br />

кешендг аумацтьщ тузштдерд\ зерттейдг Кец'1ст\к - абстрактылы<br />

геометриялык дене, ягни аумактьщ картадагы сулба туршдеп бейнесь<br />

Сонымен, кещстж географиядагы субьективт1 угым болып табылады.<br />

К енкйкп зерттеу нэтижeciндe географтар ушш есеипк елшемдерд!<br />

алу мацызды, кей1ннен оларды накты аумакка катысты талдауга болады.<br />

34

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!