You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
накты табы с мвлш ерш арттыруга кабш етп елвд бэсекеге цабшеттг ел<br />
деп атауга болады.<br />
М. Портер жеке елдщ бэсекеге кабшетгшгш сипаттайтын 5 непзп<br />
белгшерш ажыраткан.<br />
1) Туракты бюджет деф ицитш щ болмауы, тем ен п пайыздык<br />
мвлш ерлемелер, валю та багамыньщ артуына жал бермеу тэр1зд1<br />
макроэкономикалык KepceTKiuiTepi калыпты болатын елдер бэсекеге<br />
кабш етп деп есептеледь Бул ережеш елдердщ барлыгына катысты<br />
колдануга келмейда: бюджет дефицит! ж ш байкалатын Ж апония, И талия,<br />
валю та багамын арттырып отырган Ш вейцария, жогары пайыздык<br />
мелш ерлемелерге тэн Корея Республикасы удайы халыктыц eMip суру<br />
дeцгeйiн жогарылатып келедь<br />
2) Арзан жумыс куппмен артыгымен камтамасыз етшген елдер<br />
бэсекеге кабш етп болады. Жаца индустриялык елдердщ элемдш нарыкка<br />
нык кадам басуына эсер еткен фактордын 6ipi осы болып табылады.<br />
3) Табигат ресурстарымен камтамасыз етшген елдер бэсекеге<br />
кабш етп болады. Дегенмен бул да катып калган ереже емес:<br />
экономикалык дамуга алгышарт бола алатын алуан турл! ресурска бай<br />
Африка елдерй Ресей жэне т.б. елдер ез тауарларымен элемдш нарыкка<br />
енуде киындыктарга кездесш отыр. Табигат ресурстарды игеру аркылы<br />
гана экономикалык ерлеуге жетуге болмайтынын экономистер «голланд<br />
ауруы» деп атаган кубылыстан керуге болады. XX гасырдыц 60-<br />
70-жылдарында Нидерланд табиги газдыц мол корын ашып, экспорттай<br />
бастады. Бул ез кезегшде елдщ бэсекеге кабшеттшптн темендетш<br />
ж 1берд1. 0йткеш табиги газды экспорттау улттык валюта багамынын<br />
темендеп, баска салалардыц, соныц шпнде ецдеупп енеркэсш тщ<br />
дамуынын тежелш, каржынын ен еркэсттен кызмет керсету саласына<br />
багытталуына себеппп болды. Соныц нэтижеа’нде енеркэсш тщ сан<br />
алуан саласы дамып отырган Нидерландта деиндустриялану журдк<br />
4) Уюмет1 жекелеген салаларды субсидияландыратьш, импортты<br />
жецшд ететш жэне жергипкп кэсшорындарга колдау керсетепн еддерд!<br />
бэсекеге кабшетп деуге болады. Дегенмен бул пиар де кумэн тутызалы:<br />
Жапония мен Корея Республикасынын экспортка багдарланган<br />
салаларын колдау максатында бул елдердщ yKiMerrepi олардын iuiKi<br />
icxepine кол суккандары белгш болып отыр.<br />
5) Елдщ бэсекеге кабш еттш п баскарудын эртурш практикасына,<br />
соныц iiuitme менеджмент пен жумыс куппнщ езара карымкатынасына<br />
байланысты болады. Бул аныктама да накты емес, ей ткет<br />
кез келген елде ж ергш кп ерекшел!ктерге байланысты езшдш карымкатынастар<br />
калыптасады, оларды элемдж децгейде б|рынгай жуйеге<br />
келпру мумкш емес.<br />
Елдердщ бэсекеге кабш еттш пне катысты эерттеулерд1<br />
Халыкаралык менеджмент пен даму институты (Лозанна. Швейцария),<br />
Дуниежузш к банк пен Элемдш экономикалык форум журпзед!.<br />
Каз1рп кезде елдердщ бэсекеге кабшеттш гш е бага беру уилн<br />
82
Change language