Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
калыптасты. Халыкаралык кэсшорындар жуйесш куру мен дамьггу<br />
элемдш тауар жэне каржы нарыктарын бурын-содды бол маган аукымла<br />
кенейтп. Сонымен катар, бул ез кезегшде акпарат нарыгын («ноухау»,<br />
патенттер мен лицензиялар) калыптасып, гылыми-техникалык<br />
кызметтер (инжениринг, лизинг жэне т.б.) саласын дамыпы. Осылайша,<br />
элем экономикалык интеграциянын ен жогаргы сатысы болып<br />
есептелепн экономикалык жаЬандануга калам басты.<br />
¥лтаралык б1рлеспктер. Халыкаралык экономикалык<br />
интеграциянын алгашкы ynrici ретшде XX г басынла панда болган<br />
халыкаралык кэсшорындарды атауга болады. XX г екшпп жартысынла<br />
акпараттыктехнологиялардын жылдам дамуы, байланыс куралдарыныц<br />
озык улплершщ пайда болуы нэтижеанде бул кэсшорындар кеп салалы<br />
кешендерге айналды. Олар ултаралыц бгрлесгтктер (¥АБ) деп<br />
аталатын болды.<br />
Гарвард университетшш арнаны зерттеу багдарламасынын<br />
аныктауы бойынша, ултаралык б1рлеслктер катарына шетелдерде<br />
бел!мшелер1 бар, 6ipneuje улттык экономикага кзр^ккен кез келген компания<br />
емес, тек мынадай белгшерге ие компаниялар жатады:<br />
- шетелдерде алтыдан астам бел1мшелйс компаниясы бар;<br />
- акциялары кептеген елдерде айналымга Tycin, оларды кез келген<br />
елде сатып алуга болатын;<br />
- баскарушы менеджераepi эртурл! елдердщ азамагггарынан<br />
туратын жэне осынын аркасында компания кызметшщ белгип 6ip елдш<br />
муддеперше сай б1ржакты жумыс icreyi мумкш емес;<br />
- менеджерлер! геоцентрлпс устанымга сай жумыс кгтсйпн,<br />
интернационалдык сипаттагы менталитетке ие;<br />
- уйымдасу курылымы кец аукымды экономикалык эрскетке жэне<br />
компания стратегиясын ТИ1МД1 жузеге асыруга багдарланган.<br />
XX г сонына карай ултаралык бЁрлеспктер дуниежузинк шаруашылык<br />
байланыстарында жетекпн козгаушы кушке айналды. Шетелдерде<br />
кептеген белшшелерш ашып, мол каржы салу аркылы бул<br />
бфлестистер дуниежузипк ендфкгпн тарамдалган жуйесш калыптастырады.<br />
Олардын кызмепне улттык шекаралар бегет бала алмайды.<br />
бул корпорациялар эртурл! елдерде жергиигп ТИ1МД1 жагдайпарды<br />
(шимзат козшш, кэс1би жумыс кушшш болуы, ендфйгпн техникалык<br />
ЛСНГСЙ1Н1Н жогары л ьн ы жэне т.б.) ескере отырып, енд|ркт колайлы<br />
орналастыру аркасында ете жогары экономикалык тшмдшкке коя<br />
жепазедг Ka3ipri замангы ¥АБ жуйес! 60 мыннан астам непзп<br />
(аналык) компания жэне олардын букш дуние жупие тарал кеткен 500<br />
мыннан астам шетелдш бежмшелер) мен тэуелд! компаниялары бар<br />
курылым болып табылады.<br />
Ka3ipri дуниедеп ¥АБ манызы ен алдымен элемдис экономиканын<br />
даму тендеицияларын аныктаумен туандфшедг 2010 жылы америкалык<br />
Форбс журналы жариалаган элсмнш ен ipi 2000 нэмпаниялар<br />
176
Change language