1986 JAARBOEK - Historisch Centrum Overijssel

Joodjes moesten bijna den geheelen dag op zolder zitten wegens de vele
bezoeken, die mijn vrouw kreeg. Om hen op dien belangrijken dag niet
zonder nieuws te laten, schakelde ik de radio in en de luidspreker uit en
bracht een koptelefoon met lang snoer naar den zolder.
De Duitschers hadden weer wat nieuws uitgevonden om Hollanders
naar Duitschland te zenden: de Z-kaarten procedure. Alle bedrijven
moesten daarop hun personeel invullen. De eenige remedie was de
Duitsche overheid overstelpen met Z-kaarten. De invulling was een
tijdrovend karweitje, maar de Joodjes weerden zich kranig. Ongeveer
achthonderd werden er door ons opgestuurd. Later hoorde ik, dat één
derde van de in Nederland ingezonden Z-kaarten valsch was.
Nu kwam er ook nog werk bij van de L.O., waar ik eveneens contact
mee had gekregen. Aanwijzingen van de topleiding voor de
verschillende groepen; altijd spoedwerk, zoodat de jongens vaak des
nachts werkten.
Dolle Dinsdag kwam en deze dag was voor Zwolle des te doller,
omdat een knokploeg van de L.O. zich gedurende eenige minuten had
meester gemaakt van de Zwolsche Radiodistributie en voor de microfoon
eenige opwekkende en kalmeerende woorden tot de Zwolsche burgerij
had gesproken, hetgeen tot gevolg had, dat sommige mensen
meenden, dat Hilversum al in handen van de Geallieerden was! Verder
waren er nog de vluchtende Duitschers op boerenwagens, die door
Zwolle trokken, waardoor we werkelijk het idee kregen, dat het Duitsche
leger bezig was in te storten. De ontgoocheling was dan ook bitter.
Na dezen dag werd het optreden van de Duitschers vinniger. Het
was zaak zoo weinig mogelijk buiten te komen; mannen werden met of
zonder goede papieren op straat gearresteerd. Bovendien werden de
buitenwegen onveilig gemaakt door de Geallieerde vliegtuigen, die hun
dagelijksche controlevluchten maakten.
En zoo naderde langzamerhand de laatste oorlogswinter, de laatste,
maar ook de moeilijkste. Onze voedselvoorziening baarde nog geen
bijzondere zorg. Dat wil niet zeggen, dat m'n vrouw het gemakkelijk
had om de groote huishouding gaande te houden. Zij en m'n schoonvader,
een krasse oude baas van in de zeventig, trokken er iedere morgen
op uit om proviand te halen in ik weet niet hoeveel winkels. Onder geen
voorwaarde wilden we in één en dezelfde winkel meer dan een voor ons
normaal aantal bonnen inleveren. Soms dacht ik wel eens, dat de heele
binnenshuische organisatie te zwaar op m'n vrouws schouders drukte,
maar als ik er haar naar vroeg, zei ze lachend: 'O, dat kan ik best. Ik
zou er nog wel een paar Engelsche piloten bij willen hebben'. Een
tenger, maar dapper vrouwtje!
M'n buurman, een machinist, was ondergedoken. Er kwamen
nieuwe buren, waarvan we niet wisten of ze hun lippen wel stijf op elkaar
zouden houden, als ze iets merkten. Dus extra oppassen aan die
102