1986 JAARBOEK - Historisch Centrum Overijssel

Het echtpaar Van Rijn was n.l. goed bevriend met de heer en
mevr. Pruimers. Hij was een rijk wijnkoper en zij was een baronesse
Van Dedem (uit huize 'Den Berg' te Dalfsen). Toen de
heer Pruimers in 1859 stierf, gaf ds. Van Rijn, die bij het overlijden
van de heer Pruimers aanwezig was, zich veel moeite de weduwe
te troosten. Maar het was iets te veel van het goede. Zijn
zeer frequente bezoeken vielen op; mevrouw Pruimers werd
zwanger en reisde in 1863 af naar Frankrijk. Daar werd een
zoon geboren en ds. Van Rijn was aanwezig om een regeling te
treffen dat het kind tegen betaling werd afgestaan.
Zwolle was echter klein in die dagen en het dienstpersoneel van
mevrouw Pruimers had de ogen ook niet in de zak. Tot overmaat
van ramp was de heer mr. Machielse, de officier van justitie,
ook ouderling. Deze heer kon zijn ambtelijke en kerkelijke
functies niet goed scheiden en de zaak kwam aan het rollen. Alle
stukken (inclusief het Franse proces-verbaal van de geboorte)
kwamen in het bezit van de kerkeraad. Mevrouw Pruimers werd
uit de ouderlijke macht ontzet (ze had nog een dochter) en alweer
was het ds. Van Rijn, die haar hielp om de dochter naar
Zwitserland te ontvoeren.
Mr.Machielse legde beslag op de correspondentie tussen mevrouw
Pruimers en ds. Van Rijn en de laatste werd aan een
scherp verhoor onderworpen door de kerkeraad. Mr. Machielse
had n.l. een officiële klacht ingediend.
Ds. Van Rijn geraakte tweemaal in de gevangenis (eenmaal om
de ontvoering en eenmaal om een poging tot omkoping van een
bewaker). Hij werd in 1863 afgezet als predikant door het Provinciaal
kerkbestuur.
Na zijn ontslag vertrok ds. Van Rijn naar Zuid-Engeland, waar
hij "onderdook". Zijn vriendin volgde hem en van haar weten
we alleen, dat zij daar in 1911 overleed. Ds. Van Rijn heeft tot
het laatst volgehouden, dat hij geen vader was van het kind en
alleen uit pastorale motieven gehandeld had tegenover mevrouw
Pruimers.
Voor ons is het opmerkelijk, dat ds. Van Rijn, evenals zijn vrijzinnige
collega's, zich uitermate thuis voelde in en waarschijnlijk ook afkomstig
was uit de hogere sociale klasse, terwijl hij juist de spreekbuis
moest zijn voor de gewone burgerman, die in de opkomende orthodoxie
vertegenwoordigd was.
Na een korte periode waarin ds. Bervoets uit Hattem hem opvolgde
(1865-1868) kwam de weg vrij voor een nieuwe predikant, die 36 jaar
45