1986 JAARBOEK - Historisch Centrum Overijssel

More documents

Recommendations

Info

De begrafenis Deze was volgens de Provinciale <strong>Overijssel</strong>se en Zwolse Krant een indrukwekkende plechtigheid met honderden mensen langs de weg, die een stoet van 30 rijtuigen aan zich voorbij zagen gaan. Ook de commissaris van de Koningin en de burgemeester waren op de begraafplaats 'Bergklooster' aanwezig. De periode Vermeer was ten einde en tien jaar later was ook in feite de 19e eeuw ten einde, toe de Ie wereldoorlog in 1914 uitbrak. Hoewel Nederland buiten de strijd bleef, kon ons land zich natuurlijk niet onttrekken aan de geestelijke veranderingen die zich vooral na die tijd zouden voordoen. Dat zou ook de Hervormde Gemeente Zwolle ontdekken. In de periode 1907 - 1939 slonk haar aanhang van 64,4% tot 47% en de onkerkelijkheid steeg van 1,2% tot 15%. Terugblik op de 2e helft van de 19e eeuw Ook in deze periode blijft de Hervormde Gemeente nominaal nog een "aanzienlijke gemeente", maar de veelbegeerde "rust" uit de vorige periode is volkomen verdwenen. De kerk is weliswaar sinds 1852 geen staatskerk meer, maar ze blijft toch wel het odium houden van de kerk der heersende klasse. Noodgedwongen moet de gegoede burger echter een plaatsje inruimen voor de geschoolde arbeider en de kleine middenstand. Godsdienstig vertaald door ruimte te geven aan de opkomende orthodoxie. Deze kan zich o.l.v. vooral ds. A. Vermeer dan goed ontplooien. De leidende klasse wil de teugels zeer beslist niet uit handen geven en de lagere sociale lagen staan nog niet te dringen om "macht".-De strijd die men voert, blijft legitiem en is meer gericht op organische groei, die hen eens de meerderheid zal geven. Een uitzondering vormt een groep, die gaat rebelleren en hierdoor de aanzet geeft voor een kerk der "kleine luiden", die in Zwolle aanvankelijk nominaal klein is. Het voortschrijdende modernisme, dat blijft steken in een burgerlijke moraal, veroorzaakt een latente groep van de latere onkerkelijken. Eerst later gaat deze stroming enig weerwerk geven (1907). Het sociale vraagstuk begint aan het einde van de 19e eeuw binnen het gezichtsveld van de kerk te komen. Hoe dit zich zal ontwikkelen komt in het tweede deel aan de orde. Door de gematigde opstelling van de orthodoxie en door het liberalisme van de vrijzinnigheid komt het in Zwolle niet tot een felle strijd, maar er is een aanzet tot een "driestromenland", waarin de richtingen hun eigen leven trachten te leiden en de twisten beperkt worden tot grensincidenten. De volksaard en het ontbreken van grote industrie (bewust door het gemeentebestuur geweerd) zijn hier vermoedelijk ook debet aan. Deze situatie was uniek in den lande. 80
Bijlage A Uit de jaarrekeningen van 1839 t.e.m. 1845 van de kerkvoogdij der Herv. Gemeente te Zwolle ontvangsten (gemiddeld per jaar) opbrengst kerkelijke fondsen en eigendommen zitplaatsenhuur inkomsten uit begrafenissen collekten totaal gemiddeld per jaar uitgaven Onderhoud kerk- en andere gebouwen, orgels kosten van de erediensten aanvulling predikantstractementen tractementen overig personeel (ziekenbezoekers, godsdienstonderwijzers, kosters, voorzangers, organisten en kerkelijke bedienden) administratie diverse kosten colleges aflossing op schulden en interest gemiddeld batig saldo totaal f. 5487,- - 4343,-- - 268,- - 1052,- /. 11150,-- /. 2789,-- - 1445,-- - 2147,- - 2852,-- - 573,-- 540,-- 544,-- 260,-- /. 11150,- 81
Page 1:
ZWOLS HISTORISCH JAARBOEK 1986
Page 4 and 5:
INHOUD Een aanzienlijke gemeente me
Page 6 and 7:
. Ds. G.H. van Senden (schilderij i
Page 8 and 9:
de onder invloed van de economische
Page 10 and 11:
Het was niet moeilijk voor Van Send
Page 12 and 13:
De sociale structuur zat in die dag
Page 14 and 15:
Diaken worden of betalen Op 19 dece
Page 16 and 17:
er een direct stuk diakonale opdrac
Page 18 and 19:
Uit de wijnkas werden de kosten bet
Page 20 and 21:
Het tijdperk Van Senden Op 8 juli 1
Page 22 and 23:
Van Senden stak ver boven zijn coll
Page 24 and 25:
wel mooi. Belangrijk voor het geloo
Page 26 and 27:
gen ontwijken, geen zelfverloocheni
Page 28 and 29:
doen ophouden. Daarom moeten de gel
Page 30 and 31:
De nieuwe organisatie was trouwens
Page 32 and 33:
Een steen in een rustige vijver We
Page 34 and 35:
28 De drie formulieren van enigheid
Page 36 and 37: Later prees Van Senden in een brief
Page 38 and 39: hebben goedgevonden en verstaan dat
Page 40 and 41: "Eene reis naar het Oosten" Tegen h
Page 42 and 43: lijkheid nog een onbekend begrip is
Page 44 and 45: TUSSENSPEL 1852 - 1868 Met de=komst
Page 46 and 47: Deze ontwikkelingen hadden tweeërl
Page 48 and 49: - • - '""-••• • - "V- 5.
Page 50 and 51: Hoe het ook zij, de liberale kerker
Page 52 and 53: lang zijn stempel zou zetten op het
Page 54 and 55: Hieruit blijkt duidelijk dat Vermee
Page 56 and 57: Begin van de opbouw van het Christe
Page 58 and 59: Eigenlijk niet veel. En dat lag ook
Page 60 and 61: e heer Van Naamen van Eemnes, de be
Page 62 and 63: ge gedeelte kon alleen "inbreken" d
Page 64 and 65: Het kiescollege in Zwolle verdween
Page 66 and 67: gen, maar dat bovendien er onder ee
Page 68 and 69: "Heren Kerkvoogden" waren echter ze
Page 70 and 71: kerkgenootschappen, die wel bieden
Page 72 and 73: Vrijz. plaats 1 H.S.J. Hugenholz T.
Page 74 and 75: zagen. De rechtzinnigheid leefde in
Page 76 and 77: de zaak zou overgeven: boeken, geld
Page 78 and 79: Hoe moeten we honderd jaar later de
Page 80 and 81: heid om de Grote Kerk ter beschikki
Page 82 and 83: Wat behelsde de verdeling van de el
Page 84 and 85: 10. Het graf van ds. Vermeer op de
Page 88 and 89: Vergelijking van de opbrengsten van
Page 90 and 91: Bijlage C E E E V E V V R E R R V V
Page 92 and 93: Archief van de Herv. Gemeente Zwoll
Page 94 and 95: JOODSE ONDERDUIKERS IN P.C. HOOFTST
Page 96 and 97: Daarna volgen andere "vriendschapsb
Page 98 and 99: zoodat we er op uittrokken en een b
Page 100 and 101: teruggekeerd. Den eersten September
Page 102 and 103: Inmiddels waren de andere twee onde
Page 104 and 105: gesmakt. Dikke winkelruiten vlogen
Page 106 and 107: op onze hoede zijn om het aantal "i
Page 108 and 109: Joodjes moesten bijna den geheelen
Page 110 and 111: dergebracht in de nabij gelegen hui
Page 112 and 113: arm genomen en deze draafde een tie
Page 114 and 115: ord met iets dat warm is, dus is he
Page 116 and 117: alles op, wat maar op te blazen vie
Page 118 and 119: Alias gaat voorby ook dit. Mei 1943
Page 120 and 121: Fortuna was met ons en zoo verliep
Page 122 and 123: ILLUSTRATIE VERANTWOORDING nr. 1, 3
show all

1986 JAARBOEK - Historisch Centrum Overijssel

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?