1986 JAARBOEK - Historisch Centrum Overijssel

doen ophouden. Daarom moeten de gelovigen een beroep doen op
Gods barmhartigheid en het bidden niet verzaken 29 .
Bij een preek over de jongeling van Nain blijkt het dat Van Senden geloofde
aan een onsterfelijke ziel, die uit het lichaam wordt verlost en
aan een hereniging van geliefden in een betere wereld.
Over dit geloof werd gepreekt in drie punten:
1. de gronden waarop het steunt;
2. de heiligende invloed die het uitoefent;
3. de rijke vertroosting die het schenkt.
De gedachte, die niet uitgaat van het Bijbelse begrip "Wederopstanding",
maar van de Griekse filosofie van de onsterfelijke ziel in een
stoffelijk lichaam, heeft ook welig in de z.g. orthodoxie getierd.
Nergens vinden we echter een ontkenning van de Heilsfeiten, zoals we
dat in de tweede helft van de 19e eeuw zullen tegenkomen.
Aan de kerkelijke riten hechtte hij weinig waarde. Van het water van
de doop, de wijn en het brood bij het Avondmaal leerde hij dat deze
uiterlijke tekenen niet zo belangrijk zijn en we niet moeten blijven
hangen bij deze "uitwendigheden". Het komt er op aan hoe je leeft.
Niet de uitwendigheid nauwgezet waarnemen, maar uw licht laten
schijnen voor de mensen.
God is niet als mensen die aanmerken wat voor ogen is. Hier zien we
weer typisch de "Groninger": "Niet de leer, maar het leven".
Het waren echter niet de "vrijzinnige" gedachten, maar meer het taalgebruik
dat de sociale onderlaag niet begreep, Van Senden besefte zelf
heel goed, dat preken niet al te dor moesten zijn.
Aan een collega schreef hij: 32
22
"De tijd waarin wij leven is een tijd van weder ontwaakte Godsdienstigheid,
die zich voornamelijk als "hartelijk" openbaart. Mede
door de lange en dorre tekstverklaringen en spitsvondige onderzoekingen
over dikwerf beuzelachtige zaken, wil het gemoed voedsel,
en vervuld worden van die reine en verheffende Godsdienstige
gewaarwordingen, welke het Evangelie eigenaardig aankweekt, en
bestemd is, vooral door de prediking, te kweeken en te besturen.
Wanneer de predikanten in hun preken niet aan deze behoefte voldoen,
dan is de kans groot dat de mensen hun heil gaan zoeken bij
"mysticismus der seperatisten". Door hun bevindelijkheid trekken
nl. de Afgescheidenen meer aanhangers dan door hun leerstelligheid.
Daarom zou ook in de Hervormde kerk wat meer op het gemoed
gepreekt moeten worden; terwijl het oor des beschaafden niet
beleedigd wordt door achteloosheid en stijl en taal, mag het hart
niet onaangedaan blijven".