1986 JAARBOEK - Historisch Centrum Overijssel

Zwolle in de eerste helft van de 19e eeuw
Zwolle telde in die dagen 18.000 inwoners. 72% hiervan behoorde tot
de Nederduits Hervormde Gemeente. Van ouds was er ook nog een
flinke groep katholieken (25%) met nog een handvol mensen die tot de
Waals Hervormden, de Luthersen en de Doopsgezinden behoorden.
Ook was er een kleine Joodse gemeente van 600 zielen. Onkerkelijkheid
was nog een onbekend begrip. De bebouwing van de stad was
hoofdzakelijk binnen de wallen, die Adriaan Anthonisz in 1621 had
ontworpen en die in 1675 uitgebreid waren door Menno van Coehoorn.
De vesting maakte deel uit van de verdedigingslinie die van de
IJssel over Ommen en Coevorden naar Nieuwe Schans voerde. De
vesting is echter in 1828 ontmanteld. Buiten de wal vond men ook wat
bewoning in de z.g. "voorsteden" (Assendorp, Nieuwstad, Kamperpoort).
De Hervormde Gemeente omvatte ook de gemeente Zwollerkerspel
rondom Zwolle met buurtschappen als Dieze, Wythmen, Herfte,
Schelle, Spoolde, Ittersum, Zalné en Westenholte. Deze ringgemeente
bestond sinds 1813, toen men de gedachte huldigde, dat het platteland
gespaard moest blijven voor de lasten van een stad.
Bedrijfjes : azijnfabriek, ijzergieterij, wasdoekenfabriek,
touwslagerij, steendrukkerij,
scheepstouwfabriek en nog een klein
garnizoen.
Veel voor- : arbeiders, dagloners, scheepsmakers,
komende wevers, naaisters, schoenmakers, boe-
beroepen ren, dienstboden (13%!) en kleermakers.
Beloningen : de gouveneur f 9.000, -
(per jaar) de griffier -2.800,ingenieur
- 1.800,burgemeester
- 1.600,predikant
- 1.400,opzichter
Ie kl. -1.100,klerk
- 400,onderwijzer
- 300,veldwachter
- 200,—
los arbeider - 150,-
Voedsel der: aardappelen, brood, mosterd, azijn en
lagere klasse jenever.
De gemiddelde leeftijd was veertig jaar.