1986 JAARBOEK - Historisch Centrum Overijssel

De Dordtse Kerkorde
Dit was een organisatievorm van de Kerk, die geheel ingesteld
was op de situatie van 1619, toen er sprake was van een Republiek
der zeven verenigde Nederlanden. Een soort Statenbond
dus, met gemeenschappelijk belangen, maar elk met grote
zelfstandigheid voor de interne zaken (de één mocht over de ander
niet heersen).
Naast de algemene regels lag bij deze kerkorde dus ook de nadruk
op de zelfstandigheid van de gewesten. De overheid werd
met eerbied behandeld en ze mocht tevens zitting hebben in de
kerkeraad en hogere besturen. De kerk moest evenwel vrij blijven
in haar beslissingen. Verder waren er voorschriften over
opleiding (universitair onderwijs voor de predikanten was verplicht),
kerk en school, doop, avondmaal, tucht, diakonie en
nog veel meer zaken. De Dordtse kerkorde is nooit algemeen ingevoerd.
Slechts drie provincies hielden zich eraan: Utrecht,
Gelderland en Overijssel. In de andere provincies werden vaak
veranderingen aangebracht of maakte men een eigen kerkorde.
Alle zaken werden in de provincies afgehandeld, men hield wel
contact met elkaar. Na 1619 tot 1951 is er nooit meer een landelijke
synode bijeen geweest.
De weieerwaarde en eerwaarde heren keken elkaar eens aan: wat moet
je hier nu mee? Een ongehoorde rebellie, vooral als je ook nog naar de
namen der ondertekenaars keek. Dat was nu niet bepaald "de bloem
van Zwolle". Men besloot dan ook er geen discussie over te voeren,
maar de brief in handen te stellen van de gezamenlijke predikanten
"met oorzaak om de vergadering te dienen met praeadvies".
Ds. Van Senden was scriba en in het advies zal hij wel een groot aandeel
hebben gehad. Dit advies wordt bij monde van ds. Wor in de vergadering
van 28 december 1835 uitgebracht.
Men kwam tot de overtuiging dat de brief volstrekt geen legaal karakter
had. En bovendien stonden er wel 65 namen onder de brief, maar
vele handtekeningen waren vals of door anderen geschreven. We hoeven
hier niet direct aan bedrog te denken. Veel van de aanhangers der
afgescheidenen konden vermoedelijk hun eigen naam niet schrijven.
Dat deden anderen dan voor hen.
De broeders knikten. Een keurig advies. De brief werd geseponeerd.
Dergelijke brieven "uit het volk" bestonden eenvoudig niet. En overeenkomstig
het advies werd zo besloten. De broeders overleefden de
afscheiding!
29