1986 JAARBOEK - Historisch Centrum Overijssel

Gelukkig voor het nageslacht werd tevens besloten om de minister
van Binnenlandse Zaken (onder wie de kerk als "staatskerk"
viel) te raadplegen. De reactie zullen de heren kerkvoogden
wel niet hebben verwacht. De minister antwoordde:
"dat wordt betreurd dat kerkvoogden zoo weinig aan hunne
kleinodien zijn gehecht dat het eenige middel om den verkoop te
voorkomen is dat het Rijk de bekers koopt. "
Bij verkoop aan de reflectant zouden de bekers ongetwijfeld
naar het buitenland gaan, waardoor ze voor het vaderland verloren
gingen. Maar er zat nog een addertje onder het gras. De minister
liet doorschemeren, dat bij verkoop de kerkvoogdij over
een grote som gelds zou beschikken. En het Rijk had nu juist
rijkssubsidie voor de restauratiekosten van de Grote Kerk gegeven,
omdat de kerkvoogden geen geld hadden. Als nu de financiële
toestand in gunstige zin zou wijzigen, zou dit gevolgen hebben
voor het te verlenen subsidie in de restauratiekosten van de
Grote Kerk. M.a. w. de opbrengst zou worden gekort op het subsidie.
Daar dit uiteraard niet de bedoeling van de kerkvoogden
was, gingen de heren noodgedwongen door de knieën en met 16
tegen 2 stemmen werd van de verkoop afgezien (zij het onder
protest van sommigen, dat de regering zich mengde in - wat wij
nu zouden noemen - de interne aangelegenheden van de Hervormde
Gemeente).
Als enige manier om een sluitende begroting te verkrijgen bleef de heffing
van de hoofdelijke omslag over. Hetgeen dus vanaf 1883 plaats
vond.
Reacties uit de gemeente
Wat waren nu de reacties van de "ledematen" op de hoofdelijke omslag?
Er kwamen wat bezwaren binnen, o.a. dat het inkomen te hoog
was geschat, waarom men om vermindering vroeg. Soms werd het bezwaar
gestaafd met de aanslag van de belastingdienst. Ook werd betoogd,
dat men geen lidmaat was. Eén der weigeraars deelde door middel
van een ingezonden stuk in de krant mede, dat hij zijn lidmaatschap
van de kerk opzegde. Toen hij dit later aanvoerde, stelde de
kerkvoogdij zich - terecht - op het standpunt, dat opzegging niet via de
krant maar door rechtstreekse kennisgeving aan het college moest
plaats vinden. De betrokkene sloeg nu naar het andere uiterste door en
zegde door middel van een deurwaarder-exploit op. Enkele andere vermogende
lieden volgden dit voorbeeld.
61