1986 JAARBOEK - Historisch Centrum Overijssel

ord met iets dat warm is, dus is het heerlijk. Daarna vertrekken we in
een stroomenden regen naar Zeist. Een uur later zitten we bij een warme
kachel, terwijl al die anderen in den regen verder ploeteren.
1 Maart wordt de IJsselbrug definitief gesloten. Het doel is duidelijk:
het Westen moet verhongeren. We brengen den 28en Februari nog
wat etenswaren over den IJssel. We zien één lange onafgebroken file
van wagens, handkarren, bakfietsen, gewone fietsen. Drie rijen naast
elkaar. Verkeer in oostelijke richting is onmogelijk. Eén lange, droevige
optocht van ontbering, honger en ellende.
Nu de overtocht over de IJssel onmogelijk is geworden, neemt de
Inter-Kerkelijke Organisatie de jeugd in bescherming. De IKO krijgt
toestemming de jeugd naar het oosten te brengen. Ze worden in Zwolle
tijdelijk ondergebracht in scholen en worden van daaruit verder de provincie
in gezonden onder begeleiding van Zwollenaren. De heer Van
Westen heeft op zich genomen voor de nodige begeleiders te zorgen.
Hij vraagt mij ook. Ik krijg de eerste keer een transport naar Ommen.
Het vervoer van de kinderen en de bagage geschiedt per wagen van Van
Gend en Loos tot halverwege Ommen. De kinderen praten slechts over
eten; iets anders interesseert hen niet op dat oogenblik. Halverwege
worden ze overgenomen door wagens uit Ommen. Het zijn open, platte
wagens. De kinderen wikkelen zich in dekens, die ze bij zich hebben.
Een klein meisje huilt. Haar bagage is hier of daar onderweg zoek geraakt;
zij heeft dus geen dekens. Ze heeft het erg koud. Ik wikkel haar
in mijn overjas en ze lacht weer. Een andere keer ging ik naar Heino
met een kindertransport. Alle bagage met een paar kleine kinderen
gaan op een boerenwagentje; de rest moet wandelen. Eén ventje blijft
achter. Ik ga naar hem toe en vraag of hij moe is. 'Nee, meneer, maar
ik kan niet zoo hard loopen'. En dan vertelt hij, dat hij bij een relletje
in Amsterdam een schot boven in zijn been heeft gekregen. De Duitschers
schoten lukraak op een troepje menschen, waar hij langs liep.
Hij is pas uit het ziekenhuis ontslagen. Ik zet het dappere ventje, die
toch loopen wilde, op den boerenwagen.
Een paar weken gaan voorbij. Nu krijgen we bericht, dat Van
Westen moet onderduiken. De S.D. zoekt hem. Ik neem zijn werk over
en zorg nu voortaan voor de begeleiders der kindertransporten. Op
mijn bureau is niet veel werk, zoodat ik toestemming van m'n chef krijg
om te gaan en te komen wanneer ik wil. Fred werpt zich ook op als begeleider.
Hij is geweldig enthousiast; hij wordt boerenwagenronselaar.
Hij weet met zijn vriendelijke gezicht de boeren te paaien, die steeds
banger worden om zich met hun wagens op den weg te vertoonen. Ze
wenschen hun paarden geen slachtoffer te doen worden van aanvallen
van de geallieerde jagers. Eiken avond om ongeveer zeven uur komen
nieuwe kindertransporten binnen. Voor acht uur moeten de noodige
begeleiders gewaarschuwd worden, want den volgenden morgen ver-
108