Wat scholen vermogen - Onderwijsraad

gevolg. Van 1991 tot 1996 gaat het om een vermindering van 14% tot ongeveer 7250
scholen (Boef-van der Meulen et al, 1995, p.177).
Omdat hiermee de grenzen van schaalvergroting op schoolniveau lijken te zijn bereikt
(zo wordt bijvoorbeeld gesteld in de inleiding van de stimuleringsregeling Bestuurlijke
Krachtenbundeling primair onderwijs), wordt de laatste jaren niet meer gestreefd naar
grotere instellingen, maar wel naar grotere besturen en grotere bestuurlijke verbanden. In
augustus 1997 treedt de stimuleringsregeling bestuurlijke krachtenbundeling primair
onderwijs (BKB) in werking. Deze regeling geeft een financiële stimulans om op bestuursniveau
over te gaan tot fusie of vorming van een samenwerkingsverband van besturen. 29
De gedachte daarbij is dat binnen verschillende beleidsdomeinen schaalvoordelen kunnen
worden behaald. Door het bundelen van schoolbesturen zou het beleidsvoerend vermogen
kunnen worden vergroot en zouden bijvoorbeeld het personeelsbeleid, het materieel
beleid en de organisatie van bestuur en management beter kunnen worden aangepakt.
Wanneer een samenwerkingsverband wordt gevormd, moeten onderling bindende afspraken
worden gemaakt over personeelsbeleid en materieel beleid, maar behouden de deelnemende
besturen voor het overige hun zelfstandigheid. Bij een fusie worden alle
bestuurlijke verantwoordelijkheden gebundeld.
Om voor toekenning van de middelen voor BKB (jaarlijks ƒ 150.000,-) in aanmerking te
komen, moet een bevoegd gezag of een aantal samenwerkende bevoegde gezagsorganen
voor ten minste vijf jaar samenwerken en moet de minimale omvang van het samenwerkingsverband
tien po-scholen of 2000 leerlingen of 80 formatieplaatsen bevatten.
Schoolbesturen kunnen tot en met het schooljaar 2001/2002 van de regeling gebruik
maken.
In de schooljaren 1997/1998 en 1998/1999 heeft een vrij groot aantal scholen een
beroep gedaan op de regeling, zowel in het verband van fusie als bij vorming van een
samenwerkingsverband. In 1997/1998 gaat het om 279 samenwerkingsverbanden en in
1998/1999 om 372. Onder het laatste aantal samenwerkingsverbanden vallen 854
schoolbesturen, 4837 scholen en een miljoen leerlingen. 60% van de scholen valt onder
besturen die in het kader van fusie of samenwerking gebruik maken van de regeling
bestuurlijke krachtenbundeling. Van alle besturen is eenderde deel betrokken bij een
samenwerkings- of fusieverband dat gebruik maakt van de regeling BKB.
Tot slot volgen hier twee tabellen met cijfers over aantallen scholen en besturen, over
schoolgrootte en over bestuursomvang. De aantallen besturen en scholen nemen af en de
gemiddelde schoolgrootte neemt toe. Ook de omvang van besturen neemt toe, maar er
zijn nog steeds veel besturen met één school. Overigens is het aantal leerlingen in het
primair onderwijs aan het stijgen. In 2000/2001 gaat het om 1,64 miljoen leerlingen, dat
is 50 duizend meer dan in 1995 (Ministerie van OCenW, 2000, 2001a).
29 Stimuleringsbijdrage bestuurlijke krachtenbundeling primair onderwijs. Uitleg, Gele Katern, 1997, nr.11, 16 april 1997.
De aan WPO en WEC aangepaste versie voor het schooljaar 1999-2000 is gepubliceerd in: Uitleg, Gele Katern, 1999, nr.6 en 7,
10 maart 1999.
B.2-4 Onderwijsraad, januari 2002