Wat scholen vermogen - Onderwijsraad

4.1.2 SCHOLING VAN SCHOOLLEIDERS OP HET TERREIN VAN INTEGRAAL MANAGEMENT
Scholing kan bijdragen aan de professionaliteit van de schoolleiding. Het blijkt dat leidinggevenden
die bij- en nascholing hebben gevolgd, vaak over meer instrumenten voor
schoolontwikkeling beschikken dan andere schoolleiders. 10 Door verschillende instanties
wordt scholing aangeboden.
Bijvoorbeeld de Algemene Vereniging voor Schoolleiders (AVS) en de Vereniging voor management
in het Voortgezet Onderwijs (VVO) verzorgen beide een programma met cursussen en congressen.
Intensiever/langlopend aanbod is er ook, bijvoorbeeld de al geruime tijd bestaande tweejarige
parttime-opleidingen van de Nederlandse School voor Onderwijsmanagement (NSO) en van de
Samenwerkende Opleidingen Schoolleiders (SAMOS). Typerend voor dit aanbod is de integrale
benadering van het schoolleiderschap, de koppeling tussen opleiding en praktijk, en het gebruik
van beroepsstandaarden of profielen als basis voor het programma. Een recent initiatief is de pilot
die de SAMOS ontwikkelen voor een opleiding voor zij-instromende schoolleiders. Deze opleiding
zou open moeten staan voor personen zonder onderwijsbevoegdheid.
Een andere recente ontwikkeling is de gezamenlijke overeenkomst die de Vereniging van
Samenwerkende Werkgevers in het Onderwijs (VWSO), de VVO en staatssecretaris Adelmund op
30 mei 2001 hebben gesloten om te voorzien in een impuls voor de professionalisering van het
schoolmanagement in het voortgezet onderwijs (ISIS-project). Een doel is met name om te komen
tot een adequaat en samenhangend professionaliseringsaanbod voor het management in het
voortgezet onderwijs. Het ministerie van OCenW stelt in dit verband per 1-8-2001 vernieuwingsmiddelen
ter beschikking.
Voor het primair onderwijs is door het ministerie van OCenW een vergelijkbare investering
gepleegd, door namelijk de oprichting van de Nederlandse Schoolleiders Academie (NSA) financieel
te ondersteunen.
Verder wordt opgemerkt dat verschillende schoolbesturen initiatieven hebben ontwikkeld om middenmanagers
bij elkaar te brengen in een Masterclass of Managementacademie. Deze hebben een
functie voor de professionalisering van het middenmanagement en zijn tevens een kweekvijver
voor managers. Zeker met het oog op de vergrijzing in het onderwijs is een dergelijke investering
in het middenmanagement belangrijk.
Een concreet voorbeeld van inspanningen van een bestuur om de professionaliteit van schoolleiders
verder te ontwikkelen is het volgende. Een bestuur met scholen voor basisonderwijs en
scholen voor voortgezet onderwijs gaat door het voeren van functioneringsgesprekken en het
ontwikkelen van portfolio’s na op welke terreinen een schoolleider zich verder kan verbeteren.
Door middel van scholing van schoolleiders wordt geprobeerd het beleidsvoerend vermogen van
de scholen vergroten. Omdat ondanks de extra scholing er verschillen tussen schoolleiders blijven
bestaan, wordt in de ondersteuning door het bestuursbureau rekening gehouden met de verschillende
behoeften aan ondersteuning. Specialisten van het bestuursbureau vangen problemen van
scholen op, proberen te voorkomen dat schoolleiders bepaalde uitglijders maken, en treden ook
op als ‘sparring partner’ voor de schoolleiders. Het uitgangspunt is steeds dat het bestuursbureau
de scholen helpt om relatief autonoom te functioneren.
10 Eén aspect van integraal management is een goed uitgewerkt integraal personeelsbeleid (ipb) dat niet enkel bestaat uit functionerings-
en beoordelingsgesprekken, maar waarin bijvoorbeeld ook sprake is van klassenconsultaties, lesevaluaties, collegiale
toetsing op schoolniveau en collegiale toetsing op directieniveau (van de directies die samen onder het bestuur vallen).
42 Onderwijsraad, januari 2002