Wat scholen vermogen - Onderwijsraad

hebben betrekking op het voorkómen van ongewenste effecten (bestuurlijke versnippering,
verlies aan solidariteit en oneigenlijk gebruik) en in dat verband op het regelen van
de communicatie tussen initiatiefnemers en bestuur en het proces van besluitvorming.
De raad merkt daarover het volgende op.
Een proces van ontwikkeling van een eigen onderwijsconcept kent altijd twee betrokken
instanties, namelijk de instantie die het eigen concept wil ontwikkelen (de school) en de
instantie van waaruit die conceptontwikkeling plaatsvindt (het bestuur). Beide dienen
zich in het proces aan een aantal spelregels te houden. Dit geheel van spelregels zal
nader moeten worden uitgewerkt, maar betreffen in ieder geval de volgende punten:
• De conceptontwikkelende instantie omvat de initiatiefnemende groep leraren en
management.
• De conceptontwikkelende instantie heeft een concept (project, programma) dat
voldoende ouders en deelnemers aanspreekt.
• Het draagvlak bij leraren, ouders en deelnemers komt mede tot uitdrukking in
het draagvlak bij beide geledingen van de medezeggenschapsraad.
• Er is een duidelijk beeld van oorsprong en kenmerken van het initiatief in de
zin dat duidelijk is dat geen oneigenlijke argumenten aan de orde zijn.
• Duidelijk is welke variant de conceptontwikkeling beoogt c.q. welke stappen
naar bepaalde varianten worden beoogd.
• De conceptontwikkelende instantie heeft een bedrijfsplan.
• De medezeggenschapsraad dient namens de betrokkenen het plan voor de
conceptontwikkelende instantie in bij het bestuur (art.5, lid 2 WMO 1992).
• Het schoolbestuur reageert binnen de vastgestelde termijn van 3 maanden
gemotiveerd op het voorstel van de medezeggenschapsraad. Vanaf dit punt
zijn er twee varianten:
• Het schoolbestuur ondersteunt het initiatief, er is daar een duidelijk draagvlak
en er zijn middelen beschikbaar om uitwerking te geven aan het bedrijfsplan;
• Steun en draagvlak vanuit het bestuur ontbreken, leidend tot een weigering om
het voorstel van de medezeggenschapsraad over te nemen. Dit punt wordt
hieronder nader uitgewerkt.
• In het geval bij het initiatief een andere bestuur is betrokken dan het eigen
bestuur, geldt het voorgaande ook voor dat andere bestuur.
In de genoemde situatie waarin het bestuur het initiatief niet ondersteunt en het voorstel
van de medezeggenschapsraad niet overneemt, dient tegen deze weigering beroep open
te staan bij de geschillencommissie (daartoe zal wetswijziging vereist zijn). Deze commissie
beoordeelt of het bevoegd gezag in redelijkheid heeft kunnen beslissen het voorstel
tot verzelfstandiging niet over te nemen. Genoemde redelijkheidsmaatstaf laat het
primaat van het bevoegd gezag grotendeels intact. Tegelijkertijd wordt van het bevoegd
gezag gevergd dat het serieus ingaat op het voorstel van de medezeggenschapsraad. Is
dit voorstel zinvol en levenskrachtig (een duidelijke onderwijskundige visie, initiatief of
tenminste instemming van de schoolleiding, langetermijnperspectieven), is voldaan aan
noodzakelijke condities (financieel-economische randvoorwaarden, continuïteit voor personeel
en leerlingen, een bestuur (al dan niet hiervoor opgericht)), en komt het bevoegd
gezag niet met zinvolle alternatieven, dan is het denkbaar dat geoordeeld moet worden
dat de wens tot verzelfstandiging (overdracht naar een ander bestuur) in redelijkheid niet
gefrustreerd mag worden. Hoe zelden dat vermoedelijk ook het geval zal zijn, ook in
andere gevallen zal een initiatief van de school (de medezeggenschapsraad) fungeren als
84 Onderwijsraad, januari 2002