Wat scholen vermogen - Onderwijsraad

Opgemerkt wordt dat per onderwijstype sprake is van verschil in ontwikkelingsstadium
waar het, wat betreft het afleggen van verantwoording, gaat om de verhouding tussen de
verticale en de horizontale component daarvan. In het primair en voortgezet onderwijs is
de aandacht vooral gericht op de verticale component. De horizontale component blijft
daarbij, ondanks het bestaan van de schoolgids, achter. Bij universiteiten is die aandacht
meer in balans.
7.2 Reflectie
VARIËTEIT BESTUURLIJKE INRICHTING
Gezien de ontwikkelingen zoals die zijn geschetst en in het licht van de uitgangspunten
die de raad eerder in hoofdstuk 1 heeft geformuleerd, pleit de raad voor verschillende
mogelijkheden voor bestuur en schoolmanagement om in onderling overleg de verdeling
van bevoegdheden en verantwoordelijkheden te bepalen. De variëteit aan vormen van
bestuurlijke inrichting kan daardoor toenemen. Hierop is eerder ook al in de hoofdstukken
4 en 6 ingegaan.
De keuze voor meer bestuurlijke variëteit betekent volgens de raad ook dat bijvoorbeeld
toekenning van bestuurlijke bevoegdheden aan de schoolleiding en het model van een
raad van toezicht met een centrale directie of college van bestuur mogelijk zouden moeten
zijn. Een dergelijke inrichting zou passen bij de gedachte van een meer centrale positie
voor de school, meer autonomie voor de school en in dat verband het afleggen van
verantwoording door de school.
Het voorgaande roept de vraag op of, en zo ja in welke mate, wetgeving noodzakelijk is
om een betere basis te geven aan de gewenste variëteit. Er zijn wat dat betreft de volgende
aandachtspunten van belang:
Een eerste aandachtspunt betreft de huidige onderwijswetgeving; gezien de wetsgeschiedenis
sluit deze niet uit dat bestuursbevoegdheden over verschillende organen verdeeld
worden. Zo adresseren de onderwijswetten voor wat betreft het bijzonder onderwijs het
bevoegd gezag in de vorm van de rechtspersoon, zonder te specificeren welk orgaan binnen
de rechtspersoon tot welke bestuursdaden geroepen is. Evenzo sluiten de definitiebepalingen
van de onderwijswetten het op zichzelf niet uit dat het bevoegd gezag
gespreid wordt over verschillende organen. Die organen vormen dan samen het bevoegd
gezag. Ten aanzien van een openbare school kan de gemeenteraad bijvoorbeeld bepalen
dat een deel van de bestuurlijke bevoegdheid bij het college van Burgemeester en
Wethouders (BenW) berust en een ander deel bij de directie van de school. Ook kan de
raad bepalen dat in principe alle bestuurlijke bevoegdheden bij het college van BenW
berusten, doch dat dit college kan delegeren. Voor integrale delegatie - indien al mogelijk
in verband met het budgetrecht van de gemeenteraad - lijkt wel wetswijziging noodzakelijk.
Een tweede aandachtspunt is dat wat betreft het bijzonder onderwijs de vrijheid van
onderwijs meebrengt dat de wetgever buiten de bestuurlijke inrichting blijft. Het dient
aan de statuten te worden overgelaten hoe de bevoegdheden worden verdeeld. Zo moet
het mogelijk zijn dat het stichtings- respectievelijk verenigingsbestuur voornamelijk toezichthoudende
en benoemingstaken heeft, terwijl de statuten de overige bevoegdheden
Wat scholen vermogen
97